ارزيابي مدل هاي كمّي در راستاي ارزيابي فضايي انتشار مركزيت شهري

چكيده تعيين مركزيت شهري از شاخص ها و پارامترهاي مختلفي تاثير مي پذيرند كه به صورت عام در دو سطح شاخص هاي فعاليتي و كالبدي دسته بندي مي شوند. با بررسي مباني نظري موجود در زمينه تعيين الگوهاي فضايي مركزيت شهري، مي توان به شاخص هايي چون، ارزش زمين، ميزان جذب سفر، تراكم جمعيتي، تراكم ساختماني و... اشاره كرد. ما در اين مقاله براي تعيين مركزيت شهري مشهد و با استناد به مجموعه آمار و اطلاعات قابل دسترسي، از چهار شاخص تراكم جمعيت شاغلين، ميزان جذب سفر به منظور كار، ارزش منطقه اي زمين شهري و درصد ساختمان هاي بيش تر از سه طبقه استفاده كرديم. اين چهار شاخص براي تعيين مركزيت شهري مشهد به تفكيك مناطق شهرداري شهر مشهد مورد استفاده قرار گرفت. براي اين منظور اطلاعات و آمار مربوطه در مدل امتياز استاندارد و روش ضريب آنتروپي مورد تحليل قرار گرفتند. بررسي همبستگي نتايج اين دو مدل با استفاده از آزمون هاي همبستگي در SPSS علي رغم برخي اختلافات، نشان مي دهد كه اين نتايج با احتمال P > 0.95 رابطه معناداري باهم دارند (R=0.8, R2 > 0.2). بر اين اساس استفاده از ميانگين حسابي نتايج دو مدل مذكور: 1- شاخص واحدي به دست داد كه در برنامه GIS و به تفكيك مناطق شهرداري شهر مشهد، مورد محاسبه و انطباق قرار گرفت و 2- نشان داد كه علاوه بر منطقه ثامن، در شهر مشهد منطقه 1 ، منطقه 8 و منطقه 11 شهرداري، شرايط برخورداري از مركزيت شهري مشهد را دارا مي باشند. به هر حال تعيين مركزيت شهري در شرايط موجود و پيش بيني انتشار فضايي آن در آينده، نقش موثري در تدوين استراتژي و سنجش نياز كاربري ها براي مناطق مختلف شهري دارد.