چكيده فارسي :
اين پژوهش درصدد پاسخ دادن به اين پرسش است كه با توجه به عرفاني، تحقيقي و تربيتي بودن مثنوي «مطلع‌الانوار»، كدام يك از عناصر اخلاقي در آن به كار رفته است. براي پاسخ به اين پرسش ابتدا عناصر اخلاقي از آن استخراج شد و ملكات اخلاقي كه در اصطلاح، مقامات ناميده مي‌شوند، همچنين حالات روحي، كه به احوال مشهورند، از آنها جدا شد. از ديگر مواردي كه در اين مقاله به آنها پرداخته شده است، اخلاق فردي و اجتماعي است. همچنين نگارنده در مقالة خود نگاهي به نقد اميرخسرو نسبت به صوفي نمايان دارد.
از اين پژوهش اين نتيجه به دست آمد كه اميرخسرو در مطلع الانوار با مشرب اخلاق عارفانه به آموزه‌هاي اخلاق فردي مانند شناخت هدف خلقت آدمي، خودشناسي، معرفت خداوند متعال، اخلاص، دنياگريزي، خلوت، همت، پيروي از پير و قناعت دعوت كرده است.
وي در اخلاق اجتماعي (با تسامح در تفكيك عناصر اخلاق فردي و اجتماعي) به سخاوت، احسان، امانتداري، احترام به پدر و مادر، حفظ جوارح از گناه و تعدّي به ديگران، آداب دوستي و مانند آنها پرداخته است.
در مجموع اخلاق در «مطلع الانوار» را مي‌توان اخلاق عملي تلقي كرد.
چكيده لاتين :
This article tries to answer this question "with regard to the fact that that the couplet Matla-ol-Anvar is the book of mysticism, research and didactic, which components of moral elements have been used in it?" In order to answer this question, first these moral elements were extracted from the text and moral excellences which are called Maqamat and the spiritual manners which are called Ahval were separated. Therefore, this article deals with individual and social behaviors considering Amir Khosrow Dihlaviʹs criticism of factitious Sufis. Results show that Amir Khosrow in Matla-ol-Anvar, considering mystical morality, has invited the reader to moral individual manners such as self analysis, knowing God, purity, hermit, solitude, research, following preceptor and contentment. In moral manners (not too subtly separating individual and social moralities) he has dealt with generosity, beneficence, trusteeship, respecting parents, preserving limbs from sins and violence toward people, friendship etiquette, etc.
Entirely one can visualize morality in Matla-ol-Anvar as practical. Key words:
Amir Khosrow Dihlavi, Matla-ol-Anvar, Mystical Morality.
