اثر سطوح مختلف شوري و سه نوع تغذيه نيتروژني بر رشد و واكنش‌هاي بيوشيميايي اسفرزه

اثر سطوح مختلف شوري و سه نوع تغذيه نيتروژني بر رشد و واكنش‌هاي بيوشيميايي اسفرزه

به منظور بررسي اثر سطوح مختلف شوري و سه نوع تغذيه نيتروژني بر واكنش‌هاي بيوشيميايي و تغييرات وزن خشك بخش هوايي و ريشه گياه دارويي اسفرزه، آزمايشي به صورت فاكتوريل و در قالب طرح كاملاً تصادفي با سه تكرار در سال 1388 در مركز زيست فناوري دانشگاه زابل انجام گرفت. سه سطح شوري 0، 100 و 200 ميلي‌مولار نمك NaCl به عنوان فاكتور A و دو منبع نيتروژن به سه شكل نيترات: از منبع نيترات كلسيم، آمونيوم از منبع سولفات آمونيوم و تركيب نيترات و آمونيوم به نسبت يك دوم از هر منبع نيتروژن به عنوان فاكتور B در نظر گرفته شدند. اعمال تنش شوري از مرحله دو برگي در گياهان آغاز و تا 30 روز ادامه يافت. با بالا رفتن ميزان شوري از شاهد به 200 ميلي‌مولار از مقدار ماده خشك بخش هوايي و ريشه به ترتيب معادل 8/42 و 4/13 درصد كاسته شدند. در بين تغذيه نيتروژني و در بالاترين سطح شوري، منبع كودي نيترات+آمونيوم به ميزان بيشتري سبب افزايش اين دو بخش گرديد. در اين آزمايش تنش شوري، تيمار كودي نيتروژن و اثر متقابل آنها (به جز درصد نيتروژن) تاثير معني‌داري بر مقادير نيتروژن، نيترات، پروتيين‌هاي محلول و اسيدهاي آمينه داشتند بطوري كه شوري سبب كاهش آنها گرديد. در بالاترين سطح شوري، تيماري كودي نيترات+آمونيوم به نسبت بيشتري سبب افزايش اين فاكتورها شد. با افزايش شوري از شاهد به 200 ميلي‌مولار از محتواي كلروفيل برگ‌ها كاسته و بر ميزان كربوهيدرات محلول و پرولين افزوده شد. در اين آزمايش نوع تغذيه نيتروژني تنها بر ميزان پرولين معني‌دار بود. تاثير آن بر محتواي كلروفيل و ميزان كربوهيدرات محلول برگ‌ها معني‌دار نبود. در بين سه نوع كود مصرفي، منبع نيتروژني آمونيوم+نيترات از بيشترين كارآيي نسبت به ديگر منابع نيتروژن در افزايش ميزان پرولين برخوردار بود. بر اساس نتايج اين آزمايش مي‌توان بيان كرد كه شوري سبب كاهش رشد، ميزان كلروفيل، اسيدهاي آمينه، ميزان پروتيين و درصد جذب نيتروژن در گياه اسفرزه مي‌شود. استفاده از نيتروژن به صورت نيترات+آمونيوم در سطح 200 ميلي‌مولار NaCl از كارآيي بيشتري در بهبود اين پارامترها در اين گياه برخودار است.

In order to evaluate the effect of different levels of salinity and three nitrogen nutrition on biochemical reactions and changes in dry weight of shoot and root on Psyllium (Plantago ovata F.), a glasshouse experiment in a complete randomized design with three replications in 2009 at University of Zabol was conducted. Salinity treatments in this experiment were 0, 100 and 200 mM of NaCl and nitrogen sources were Nitrate, Ammonium and Nitrate+Ammonium. Planting was conducted in pots containing washed sand. Salt stress in plants was started after two leaves stage and continued for 30 days. Results showed that salinity, nitrogen sources and their interaction had significant effects on the dry weight in root and shoot of Psyllium. Salinity reduced dry weight of shoot and root. At 200 mM of NaCl the dry weight of shoot and root reduced by 42.8 and 13.4%, respectively. At the highest level of salinity, ammonium+nitrate had the highest effect on root growth and shoot dry weight. In this study, salinity, nitrogen and their interaction (except nitrogen percentage) had significant effect on the values of nitrogen, nitrate, soluble protein and amino acids. Salinity stress decreased all latter treatments. At the highest level of salinity, ammonium+nitrate nitrogen source increased them. By increasing salinity from control to 200 mM NaCl, leaf chlorophyll content decreased but soluble carbohydrate and proline increased. Nitrogen source treatment had only significant effect on proline. Among the nitrogen sources, ammonium+nitrate had the highest effect on proline. Use of nitrogen as ammonium+ nitrate at the highest level of salinity (200 mM NaCl) improved the performance parameters of this plant.