جاپاي بوم شناختي؛ رويكردي نو براي سنجش اثرات زيست محيطي (مفهوم، كاربرد و سنجش آن)

جاپاي بوم شناختي؛ رويكردي نو براي سنجش اثرات زيست محيطي (مفهوم، كاربرد و سنجش آن)

رشد فزاينده‌ي جمعيّت در سال‌هاي اخير و به تبع آن افزايش و تغيير الگوي مصرف، فشار بر محيط طبيعي و منابع آن را افزايش داده است. از آنجا كه تجديدپذيري برخي از اين منابع صدها سال به¬طول مي‌انجامد و برخي نيز غير قابل تجديد است، ادامه¬ي اين روند سبب مي‌شود كه محيط طبيعي توان تأمين نيازهاي جمعيّت را نداشته باشد و به مرور زمان دچار روند نزولي گردد. از طرف ديگر تمام نيازهاي مصرفي مراكز سكونتگاهي منطبق با توان اكولوژيكي موجود در آن‌ها نيست، به همين دليل براي تأمين اين نيازها، منطقه¬ي پشتيبان مورد نياز است. با توجه به مفاهيم توسعه¬ي پايدار، ظرفيت محدود منابع زمين و همچنين نيازهاي اساسي جمعيّت، تعيين ميزان مصرف و وسعت اراضي پشتيبان مورد نياز جهت برنامه‌ريزي مطلوب با رويكرد آينده‌نگرانه ضروري به نظر مي‌رسد. در همين راستا شناخت و تحليل مفهوم جاپاي بوم¬شناختي و روش‌هاي سنجش آن به¬عنوان ابزاري براي اندازه‌گيري پايداري فعاليت‌هاي انساني اهميت بسياري دارد. هدف تحقيق حاضر شناخت مفاهيم، نحوه سنجش، كاربرد و در نهايت تحليل و ارزيابي روش جاپاي بوم‌شناختي است. روش گردآوري اطلاعات به صورت اسنادي و با بهره‌گيري از مقالات و تحقيقات انجام شده در كشورهاي مختلف جهان است. يافته‌ها حاكي از آن است كه علي¬رغم محدوديّت‌ها و دشواري‌هاي محاسبه جاپاي بوم‌شناختي و برآورد اراضي پشتيبان، اين روش مي‌تواند چارچوب مناسبي براي سنجش و ارزيابي آثار زيست¬محيطي در راستاي توسعه¬ي پايدار باشد.

Increasing growth of population in the recent years and consequently increasing and changing consumption patterns has increased the pressure on natural environment and its resources. Since, renewing of some of these resources takes hundreds of years and some are also non-renewable, continuing this process declines the natural environment to supply the population needs and will have a descending trend with passing the time. On the other hand, all the consumption needs of settlement centers are not compatible with the existing ecological power in them, for this reason, for supplying these needs, supporting region is required. With respect to the concept of sustainable development, limited capacity of land resources and also basic needs of the population, determining the amount of using and extent of supporting lands required for optimum planning with foresight approach seems necessary. Here, recognition and analysis of ecological foot print concept and its measurement methods as tools for measuring the stability of human activities has a great importance. The aim of this research would be identifying the concepts, measuring method, application and ultimately analysis and evaluation of ecological foot prints. Method of gathering information would be as documentary and through using articles and researches conducted in different countries. The findings indicate that despite the limitations and difficulties of calculating ecological foot print and estimation of supporting lands, this method can be an appropriate frame work for measuring and evaluating the environmental impacts along with sustainable development.