مقايسه تاثير كودهاي آلي و شيميايي بر عملكرد و در صد اسانس گياه دارويي ريحان ( Ocimum basilicum L)

امروزه براي داشتن يك نظام كشاورزي پايدار، استفاده از نهاده‌هايي كه جنبه هاي اكولوژيكي نظام را بهبود بخشند و مخاطرات محيطي را كاهش دهند ضروري به نظر ميرسد. در اين راستا آزمايشي در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با شش تيماركودي و سه تكرار در سال زراعي 88-1387 در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد بر روي گياه دارويي ريحان ( .Ocimum basilicum L )انجام شد. تيمارها شامل تيمار شاهد (عدم كود دهي)، كود گاوي، كود گوسفندي، كود مرغي، ورمي‌كمپوست و كود شيميايي بود. نتايج نشان دهنده برتري معني دار كود آلي نسبت به شاهد و شيميايي در بسياري از صفات اندازه گيري شده بود. گياهان تحت تيمار ورمي‌كمپوست ارتفاع بوته، عملكرد برگ، عملكرد تر و خشك اندامهاي هوايي بيشتري در مقايسه با ساير تيمارها برخوردار بودند. از لحاظ درصد اسانس برگ تفاوت معنيداري بين تيمارها ملاحظه نشد. تيمار كود گاوي از لحاظ عملكرد اسانس برگ داراي بيشترين مقدار بود. در بين چين‌ها، بيشترين عملكرد برگ و عملكرد تر و خشك اندامهاي هوايي در چين سوم مشاهده شد. بيشترين مقدار درصد اسانس برگ در چين اول و بيشترين عملكرد اسانس برگ در چين سوم كه داراي بيشترين عملكرد برگ، بدست آمد. نتايج نشان داد كه كود شيميايي از نظر تاثير بر تمام صفات اندازه‌گيري شده، به جز شاخص سطح سبز و وزن تر وخشك برگ در بوته، تفاوت معني‌داري با شاهد نداشت.

In order to have a sustainable agriculture it is necessary to use environmental friendly inputs to improve ecological aspects of environment. Basil (Ocimum basilicum L.) is a medicinal and vegetable crop which is cultivated in different parts of the world. An experiment was conducted at Research Station, Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Iran, in year 2009. A complete randomized block design with six treatments, and three replications was used. The treatments were: control (no fertilizer), cow manure, sheep manure, hen manure, vermin-compost and NPK fertilizers. Results showed that all studied organic manures were high in measured characters in compare with chemical fertilizer. The highest plant height, leaf yield, fresh and dry matter were obtained at vermicompost. Treatments have no significant affect on Essential oil percentage. The highest essential oil yield was obtained in cow manure treatments. Third cut and the first cut had the maximum and the minimum of leaf yield, fresh and dry shoot yield, respectively. Essential oil percentage in the first cut was significantly more than other cuts, but essential oil yield, were the highest in third cut because this cut produced highest leaf yield. There was no significant difference between chemical fertilizers and control treatment in all characters except green area index and fresh and dry leaf weight in a plant