بررسي برخي از خصوصيات اكولوژيكي گون علفي ) (Astragalus brachyodontusدر مراتع استان اردبيل

بررسي برخي از خصوصيات اكولوژيكي گون (Astragalus brachyodontus) با اهداف شناخت و دستيابي به اطلاعات كاربردي و نهايتاً استفاده از آن در برنامه هاي اصلاح و توسعه مراتع انجام شد، روش بررسي بدين طريق بود كه ابتدا به كمك نقشه پوشش گياهي و بازديد ميداني اقدام به تهيه نقشه رويشگاه اين گونه گرديد، سپس در مناطق موردمطالعه براساس وسعت و شرايط پوشش گياهي تعداد 6 سايت انتخاب شد، در هر يك از سايت ها با روش سيستماتيك تصادفي با پلات گذاري در امتداد ترانسكت، فاكتورهاي مربوط به پوشش تاجي، تراكم، درصد فراواني و ميزان توليد علوفه اندازه گيري گرديد. همچنين خصوصيات كيفي از نظر سيستم ريشه، فنولوژي، بذر، زادآوري، ارزش رجحاني و تركيب شيميايي گياه نيز موردمطالعه قرارگرفت. رويشگاههاي اين گونه از ارتفاع 1100 تا 2200 متري از سطح درياي آزاد در اراضي دامنه اي با شيب 5 تا 30 درصد در تمامي جهات جغرافيايي بطور پراكنده مشاهده مي شود ولي گستردگي آن در جهات جنوبي و جنوب شرقي بيشتر است، به‌طوري‌كه متوسط بارندگي سالانه آن 385 ميلي متر و در متوسط دما در فصل رويش 17 درجه سانتي گراد است؛ عموماً بر روي خاكهاي با بافت متوسط شني لومي تا لومي رسي بدون محدوديت شوري و باpH خنثي بيشتر ديده مي شود. ميانگين درصد پوشش اين گونه در تركيب پوشش گياهي كل بين 5 تا 15 درصد و عمق نفوذ ريشه از 30 تا 80 سانتي متر باتوجه به شرايط خاك متغير است. شروع رويش نيز بسته به شرايط منطقه متغير بوده و در مراتع ميانبند (ارتفاع 1500 متر) از اواسط فروردين شروع شده تا اواخر ارديبهشت ماه به رشد علفي خود ادامه مي دهد، اواسط خرداد، اواسط تير و اوايل مردادماه به ترتيب زمان گلدهي، رسيدن و ريزش بذر مي باشد، توليد بذر اين گونه زياد بوده و تجديد حيات آن در مناطق قرق شده بسيار خوب مي‌باشد، ولي در مراتع آزاد بعلت چراي شديد دام زادآوري چنداني ندارد. ارزش رجحاني اين گونه براساس آزمايش زمان سنجي چرا، جزو گونه هاي كلاس I محسوب مي شود. با توجه به بالابودن قابليت هضم و پروتيين خام در مرحله گلدهي، بنابراين بهترين زمان برداشت از اين گياه مرحله گلدهي مي‌باشد. از آفات مهم آن يك نوع زنبور كوچك از تيرهEurytomidae ، است كه با تغذيه مغز بذر موجب پوكي بذر مي شود.

In order to recognize, find and use applicable information in range management and forage production, surveying of ecological characteristics of Astragalus brachyodontus were carried out. The method of studying was as following. At the first step, we used a map of vegetation cover and surveyed range ecosystems to determine the habitats of this species in Ardebil province. Then, in every region, considering area and vegetation cover, we selected about six sites to study different ecological characteristics of the plant. In each of these areas, The factors related to total canopy cover, species frequency and amount of forage yield were measured. Also some qualitative characteristics such as root system, stem, seed quality, regeneration, preference value and chemical composition of the plant were studied. Results showed that this species is found between 1100 m to 2200 m above sea level in Ardabil province. Generally, the individuals of this species are distributed in mountain hills. Slopes of the habitats are 5 to 30 percent with south and south eastern aspects. Mid-term average of annual precipitation is 385 millimeters and average annual temperature is 17 degree centigrade. This species grows on soils with pH of about 7 and soils textures of sandy lome to clay lome. In terms of canopy cover, this species includes 5 to 15 percent of the vegetation. Depth of root system in soil vary form 30 to 80 centimeters. In habitats with 1500 meters elevation, vegetative growth starts in mid April. Completion of vegetative growth is in late May. Full flowering, seed ripening, and seed dissemination occurs in early June, early July, and late July, respectively. For this plant species, seed production and regeneration is relatively high in exclosure areas which are protected against grazing. In grazed areas, however, regeneration is low. Based on feeding minutes, preference value of this range plant species is very high. Considering forage digestibility and the amount of crude protein for this species, the best time to graze it is the time of flowering stage. The important pest of this species is a kind of small wasp from Eurytomidae family that feeds from the kernels of seeds and causes hollowness in them.