تاثير تغييرات پوشش گياهي و كاربري اراضي بر مورفوديناميك دامنه ها در حوضه ي آهار

تاثير تغييرات پوشش گياهي و كاربري اراضي بر مورفوديناميك دامنه ها در حوضه ي آهار

اراضي زراعي و سكونتگاه هاي استقرار يافته بر روي دامنه هاي مناطق كوهستاني ايران در اثر ناپايداري ها هر ساله آسيب هاي فراواني مي بينند. بررسي ها نشان مي دهد كه عوامل متعددي از جمله تغيير پوشش گياهي و كاربري اراضي به عنوان دو فاكتور بسيار مهم در تغيير مورفوديناميك دامنه ها نقش ايفا مي كنند. در اين پژوهش، حوضه ي كوهستاني رودخانه ي آهار واقع در شمال تهران به صورت نمونه با اين هدف مورد مطالعه قرار گرفته است. توسعه ي فعاليت هاي انساني در سال هاي اخير و با اهداف متفاوت در اين حوضه، خطرات ناشي از رويكرد حركات دامنه اي را افزايش داده است. براي بررسي فرآيندهاي مورفوديناميكي دامنه ها از تصاوير ماهواره هاي لندست 5 و 7) TM و ETM+ ( استفاده شده و در نرم افزار pca-Geomatica به عنوان ابزارهاي اصلي پژوهش تجزيه و تحليل شده است. سپس نقشه ي پوشش گياهي و كار بري اراضي منطقه از تصاوير مورد اشاره استخراج شده است. تكنيك كار پژوهش، مقايسه ي زماني تغييرات پوشش گياهي با استفاده از تصاوير مذكور و ترسيم نقشه ي اين تغييرات بوده است. براي كنترل تغييرات به دست آمده از طريق مشاهده غيرمستقيم، كار ميداني گسترده انجام شده و موقعيت ها با دستگاه GPS كنترل و تطبيق داده شده است. نتايج حاصل از مقايسه ي نقشه ي شدت تغييرات صورت گرفته در كاربري اراضي و پوشش گياهي و تطبيق آن با نقشه ي پراكندگي حركات دامنه اي نشان مي دهد كه، فراواني ناپايداري هاي دامنه اي با مناطقي كه در معرض تغييرات پوشش گياهي و كاربري اراضي بوده اند همبستگي دارند. ساخت و سازها به ويژه با اهداف سكونت گاهي و خانه هاي دوم در پيرامون كلان شهر تهران و نيز افزايش جمعيّت روستايي در سال هاي اخير به سرعت توسعه يافته است. اين توسعه منجر به استفاده ي گسترده از دامنه ها و با ايجاد ترانشه و تسطيح و بر هم زدن تعادل آنها به منظور كاهش شيب شده و تحت تاثير آن از بين بردن پوشش گياهي از علل عمده افزايش ناپايداري ها در سال هاي اخير بوده است.

Agriculture lands and the habitats established on the hill sides of Iran mountainous regions, due to instabilities are being damaged each year. The studies show that different items including vegetation cover and land use changes as the two important factors play a great role in changing morphodynamic of hill sides. In this research the mountainous basin of Ahaar at the north part of Tehran has been reviewed for this purpose as a case study. Development of human activities in the recent years with different aims in this basin has increased the risk of hillsides’ movement. In order to study the morphodynamic process of hillsides, the photos of land sat 5&7 satellites (ETM+, TM) have been used and analyzed in Geomatica-Pca software as the main tools of research. Then the map of vegetation cover and land use of the area has been derived from the said photos. The technique used for this research was time comparison of vegetation cover changes by the said photos and drawing the map of these changes. In order to control the obtained changes through indirect visit, a great deal of field works has been performed and the situations were controlled and compared with GPS unit. The results obtained from comparing the map of changes intensity incurred in vegetation cover and land uses and its comparing with dispersion map of hillside movements indicates that the frequency of slope instabilities have a correlation with the areas exposed to vegetation cover and land use changes. Construction activities particularly with the aim of residing and second houses around Tehran, also the increase of rural population has developed rapidly during the recent years. This development has caused the great use of hillsides or trenching, leveling and disturbance of their balance in order to decrease the slope and consequently removal of vegetation cover have been the main cause of instabilities during the recent years.