پديد آورندگان :
كيا، شعبان نويسنده , , افشاري ، فرزاد نويسنده ,
كليدواژه :
خزانه تله , زنگ برگي , ژن‌هاي مقاومت , لاين‌هاي آيزوژنيك , بيماريزايي
چكيده فارسي :
زنگ قهوه‌اي يا زنگ برگي گندم با عامل Eriksoon Puccinia triticina يكي از مهمترين بيماري‌هاي گندم در سراسر دنياست. شناسايي فاكتورهاي بيماريزايي و تغييرات احتمالي ساليانه در جمعيت عامل بيماري در مناطق مختلف در تهيه ارقام مقاوم با ژن‌هاي مقاومت موثر ضروري مي‌باشد. به همين منظور طي سال‌هاي 86- 1381 خزانه‌هاي تله (Trap Nursery) شامل 37 لاين تقريباً آيزوژنيك (Near Isogenic Lines) تهيه شده با رقم Thatcher كه هر لاين داراي ژن مقاومت مشخصي به زنگ قهوه‌اي (Lr-gene) است، به اضافه رقم حساس بولاني به عنوان شاهد در شرايط آلودگي طبيعي و زير سيستم آبياري مه‌پاش درگرگان و بدون سيستم آبياري مه‌پاش درگنبد كاشته شدند. يادداشت‌برداري در مرحله ظهور برگ پرچم و زماني كه رقم شاهد بالاترين ميزان آلودگي را نشان داد، براي درصد آلودگي و همچنين تيپ آلودگي انجام شد. واكنش "S" به عنوان وجود بيماريزايي (Virulence) و واكنش‌هاي "O، R، MR و MS" به عنوان عدم وجود بيماريزايي (Avirulence) منظور گرديد. بر اساس نتايج به دست آمده در طي سال‌هاي زراعي 86-1381 براي ژن‌هاي Lr1، Lr2c، Lr3، Lr3ka، Lr3bg، Lr10، Lr11، Lr12، Lr13، Lr14a، Lr14b، Lr15، Lr16، Lr17، Lr18، Lr20، Lr21، Lr22a، Lr22b، Lr23، Lr24، Lr26، Lr30، Lr32، Lr33، Lr34 و Lrb بيماريزايي در هر دو منطقه گرگان و گنبد مشاهده شد. وجود بيماريزايي براي ژن‌هاي Lr3، Lr10، Lr14b، Lr17، Lr18، Lr26 و Lr34 فقط در منطقه گرگان ديده شد. براي ژن‌هاي مقاومت Lr2a، Lr2b، Lr9، Lr19، Lr25، Lr28، Lr29، Lr35، Lr36 و Lr37 در هيچكدام از مناطق، بيماريزايي مشاهده نشد. عدم وجود بيماريزايي روي ژن‌هاي مقاومت فوق امكان استفاده از اين ژن‌هاي مقاومت در برنامه‌هاي اصلاح ارقام مقاوم به بيماري زنگ قهوه‌اي را فراهم مي‌نمايد.
چكيده لاتين :
Wheat leaf rust (Puccinia triticina Eriksoon) is of the most injurious wheat diseases that prevails throughout areas where wheat is grown. An identification of virulence factors along with differences in the population of pathogen in different wheat growing regions is necessary for an enhancement of resistant cultivars with effective resistant genes to leaf rust. To accomplish the purpose, a leaf rust Trap Nursery containing 37 near isogenic lines in addition to Bolani susceptible cultivar as check were planted under natural infection conditions in Gorgan (with an application of mist irrigation) and Gonabad (with no mist irrigation) locations during 2002-2007. Reaction to the disease of each line was recorded at the flag leaf stage and when infection on the Bolani susceptible cultivar was at its maximum level for infection rate and type. "S" reaction indicated virulence while "O, R, MR and MS" reactions were indicative of as avirulence. Results showed that virulence was detected for genes Lr1, Lr2c, Lr3, Lr3ka, Lr3bg, Lr10, Lr11, Lr12, Lr13, Lr14a, Lr14b, Lr15, Lr16, Lr17, Lr18, Lr20, Lr21, Lr22a, Lr22b, Lr23, Lr24, Lr26, Lr30, Lr32, Lr33, Lr34 and either Lrb at one or both Gorgan and Gonbad locations. Virulence was observed for genes Lr3, Lr10, Lr14b, Lr17, Lr18, Lr26 and Lr34 only at Gorgan site. No virulence was observed for genes Lr2a, Lr2b, Lr19, Lr25, Lr28, Lr29, Lr35, Lr36 and Lr37 at these locations. Avirulence due to the resistance of the above resistant genes provides the possibility of the use of these genes in breeding programs to develop varieties resistant to wheat leaf rust.
