جايگاه حوزه ‌علميه در سياست‌گذاري فرهنگي در نظام جمهوري اسلامي ايران

The Role of the Seminary in the Cultural Policy-Making in the Islamic Republic System of Iran: the Present Situation, and the Ideal Situation

موضوع سياست‌گذاري فرهنگي، يكي از مباحث مهم و مطرح در مباحث علمي است. مهم‌ترين عوامل اثرگذار در سياست‌گذاري عبارتند از: حكومت، گروه‌هاي سياسي، مجموعه‌هاي غيرسياسي، نخبگان، و توده مردم. همچنين فرهنگ را مي‌توان داراي چهار سطح، اعتقادات،‌ ارزش‌ها، رفتارها، و نمادها دانست. با توجه به مباني اعتقادي، در نظام جمهوري اسلامي، سياست‌گذاري فرهنگي، داراي نقش اساسي و محوري است. از سوي ديگر، حوزه علميه نيز مجموعه‌اي مهم و اثرگذار در نظام اسلامي است. در اين مقاله، جايگاه حوزه علميه در سياست‌گذاري فرهنگي در دو وضعيت موجود و مطلوب بررسي شده است. نتيجه اين بررسي چنين است: در وضعيت موجود، حوزه علميه بيشتر به وسيله اشخاص حقيقي تربيت‌ شده در حوزه، در سياست‌گذاري فرهنگي دخالت دارد و سطح تاثير آن نيز بيشتر در سطوح عميق فرهنگ است. اما در وضعيت مطلوب، تاثير حوزه در سياست‌گذاري فرهنگي، بايد از جايگاه نهاد مستقل سياست‌گذار و در همه سطوح فرهنگ صورت گيرد.

One of the important and disputable issues in scientific debates is the question of cultural policy-making. Government, political groups, nonpolitical institutions, the elite, and populace are the main factors which influence policy-making. Furthermore, culture is considered to consist of four levels – beliefs, values, behavior, and symbols. In view of the ideological fundamentals, cultural policy-making in Islamic republic system has a fundamental and central role. On the other hand, the Seminary is regard as an important and effective institution in the Islamic system. The present paper investigates the role of the Seminary in the cultural policy-making in the present situation and the ideal situation. The research findings show that in the present situation, the major part of the seminary in the field of cultural policy-making is performed by actual people who have been trained in the Seminary, and the level of its influence is mainly on the deep levels of culture. But in the hoped-for or ideal situation attention should be directed to the influence of the Seminary as an independent policy-making institution in cultural policy-making and at all levels of culture.