ارتباط طنز ترسيمي و طنز كلامي در مطبوعات دوره قاجار

The relationship of visual satire and verbal satire in Ghajarʹʹs media.

بي ترديد نهضت مشروطه و جريان روشنفكري نقش مهمي در بيدارسازي اذهان عمومي در برابر سلطه استبداد قاجاريه و پس از آن داشته است. در اين دوره، هنر و ادبيات بهترين ابزار گذار از سنت به سمت مدرنيسم شناخته شدند. نقشي كه كاريكاتور مخصوصاً كاريكاتورهاي نشريه ملانصرالدين در مطبوعات اين دوره ايفا كرد، كمتر از طنز كلامي نبوده است اما بيشتر پژوهشگران تلاش عمده خود را صرف شناساندن طنز كلامي و چهره هاي شاخص اين نوع از طنز كرده اند و اغلب درباره كاريكاتور اغلب برخوردي تاريخ ادبياتي داشته اند، بنابراين جاي خالي نقدي علمي و تحليلي كاملاً حس مي شود. مقاله حاضر با رويكردي آسيب شناسانه به دنبال چرايي اين كم توجهي و پيوند ارتباطي كاريكاتور با طنز ترسيمي هستيم تا ميزان موفقيت يا عدم موفقيت اين گونه از طنز را در برابر طنز كلامي ارزيابي و پيوندهاي آن را با طنز كلامي با در نظر گرفتن روش، مضمون و محتوا در نشريات اين دوره بررسي كنيم. شيوه گردآوري اطلاعات به شكل كتابخانه اي و قلمرو پژوهش جلد دوم كتاب پرونده كاريكاتور از محمدرفيع ضيايي است.