اثر مصرف مزمن خوراكي بخش هوايي كرفس كوهي (Apium graveolens L.) بر ميزان گلوكز و چربيهاي سرم خون در موش سفيد بزرگ ديابتي شده توسط استرپتوزوتوسين

بيماري ديابت شيرين در زمره شايعترين بيماريهاي سيستم غدد درون‌ريز بدن است كه با عوارض متابوليك متعدد همراه مي‌باشد. از طرف ديگر، گياه كرفس كوهي (Apium graveolens L.) داراي خاصيت كاهش‌دهندگي سطح پراكسيداسيون ليپيدي و سطح برخي چربيهاي سرم در مدل تجربي هيپرليپيدمي در حيوانات آزمايشگاهي مي‌باشد. بنابراين در بررسي حاضر، اثر مصرف مزمن خوراكي اين گياه بر ميزان گلوكز، تري‌گليسيريد، كلسترول تام، كلسترول در LDL و HDL خون موش صحرايي ديابتي مورد بررسي قرار گرفت. براي اين منظور موشهاي صحرايي نر (40=n) از نژاد ويستار در محدوده وزني320-270 گرم با سن 5/4-5/3 ماه به‌طور تصادفي به چهار گروه كنترل، كنترل تحت تيمار با كرفس كوهي، ديابتي و ديابتي تحت درمان با كرفس كوهي تقسيم‌بندي شدند. دو گروه تحت تيمار با كرفس كوهي، پودر گياه مخلوط شده با غذاي استاندارد موش (25/6% بر اساس يك نسبت وزني) را به‌مدت 6 هفته بدون محدوديت دريافت نمودند. ميزان گلوكز، تري گليسيريد، كلسترول تام و كلسترول در LDL و HDL سرم خون قبل از بررسي و در هفته‌هاي سوم و ششم پس از بررسي تعيين گرديد. وزن حيوانات دو گروه ديابتي و ديابتي تحت تيمار با بخش هوايي كرفس كوهي يك كاهش معني‌دار (01/0p < ) در مقايسه با گروه كنترل در هفته ششم نشان داد و تفاوت موجود بين دو گروه ديابتي و ديابتي تحت درمان با كرفس كوهي در حد معني‌دار نبود. ميزان گلوكز سرم در گروه ديابتي افزايش معني‌داري را در هفته ششم در مقايسه با هفته قبل از آزمايش نشان داد (001/0p < ) و در گروه ديابتي تحت درمان با كرفس كوهي، كاهش مختصر و غير معني‌دار در مقايسه با گروه ديابتي مشاهده شد. به‌علاوه سطح تري‌گليسيريد در گروه ديابتي افزايش معني‌داري را در هفته ششم نسبت به هفته قبل از بررسي (05/0p < ) نشان داد و سطح تري‌گليسيريد در هفته ششم در گروه ديابتي تحت درمان با كرفس كوهي در مقايسه با گروه ديابتي به‌طور معني‌دار پايين‌تر بود (01/0p < ). همچنين يك كاهش معني‌دار در سطح كلسترول سرم در گروه ديابتي تحت درمان با كرفس كوهي در هفته ششم در مقايسه با گروه ديابتي مشاهده شد (05/0p < ). از طرف ديگر، ميزان كلسترول HDL و LDL در گروه ديابتي تحت تيمار در هفته ششم در حد معني‌دار و به‌ترتيب بيشتر و كمتر از گروه ديابتي بود (05/0p < و 01/0p < ). بنابراين مي‌توان نتيجه گرفت كه تجويز خوراكي و مزمن كرفس كوهي به‌مدت 6 هفته در مدل تجربي ديابت قندي هر چند فاقد اثر هيپوگليسيميك بارز بوده، ولي موجب تغييرات مطلوب و سودمند در سطح ليپيدهاي خون مي‌گردد.

Diabetes mellitus is one of the most common endocrine disorders which accompanies multiple metabolic abnormalities. On the other hand, Apium graveolens L. (AG) has been known to reduce lipid peroxidation and lower some serum lipids in an animal model of hyperlipidemia. Therefore, the effect of chronic oral administration of this plant on serum glucose, triglyceride, total cholesterol, and HDL- and LDL-cholesterol level of diabetic rats was investigated. For this purpose, male Wistar rats (n = 40)(270-320 g; 3.5-4.5 months old) were randomly divided into 4 groups, i.e. control, AG-treated control, diabetic, and AG-treated diabetic groups. The treatment groups received oral administration of plant-mixed pelleted food (6.25%, w/w) for 6 weeks. Serum glucose, triglyceride, total cholesterol, LDL- and HDL- cholesterol levels were determined before the study, and at the 3rd and 6th weeks after the study. There was a significant reduction (p < 0.01) in weight of animals in AG-treated and untreated diabetic groups after 6 weeks as compared to control one and the existing difference between these two groups were not significant. In addition, serum glucose level in diabetic group increased 6 weeks after the experiment as compared to the data a week before the study (P < 0.001) and AG treatment of diabetic rats only had a slight and non-significant effect. Furthermore, triglyceride level in diabetic group increased 6 weeks after the experiment in comparison with related data one week before the study (P < 0.05) and there was a significant lower level of triglyceride in AG-treated diabetic rats (p < 0.01). Furthermore, a similar significant reduction was obtained for AG-treated-diabetic group compared to diabetic group regarding serum cholesterol level (p < 0.05). On the other hand, HDL- and LDL- cholesterol levels were significantly higher (p < 0.05) and lower (p < 0.01) in AG-treated diabetic group compared to untreated diabetic group, respectively. As a result, oral chronic administration of AG has no significant hypoglycemic effect but leads to appropriate changes in blood lipid profile.