تمايلات مصرفي زنان در شهر يزد

Socio-Demographic Determinants of Consumption Aspirations of Women in The City of Yazd, Iran

در ساليان اخير موضوع مصرف، به بحثي داغ در گفتمان‏هاي رايج در سطح حوزه عمومي جامعه و در سطح سياست گذاري‏هاي كلان كشور تبديل شده است. با اين وجود، عوامل فردي و اجتماعي تاثيرگذار بر ارزش‏ها، اهداف و رفتارهاي مصرفي، تاكنون كمتر مد نظر محققين اجتماعي واقع شده است. مقاله حاضر، براساس يك پژوهش موردي در شهر يزد، به مطالعه تمايلات مصرفي زنان حداقل يكبار ازدواج كرده و عوامل تعيين‏كننده آن پرداخته است. داده‏ها، از طريق يك پيمايش مقطعي در پاييز 1388 در ميان يك نمونه 684 نفري از زنانِ شهر يزد، جمع‏آوري شده و مورد تحليل قرار گرفته است. يافته‏ها، بيانگر تاثيرگذاري سه گروه از عوامل مشتمل بر مشخصه‏هاي فردي، وضعيت اقتصادي خانوار و تاثير بين‏نسلي مشخصه‏هاي والدين بر سطح تمايلات مصرفي پاسخ‏گويان است. براساس نتايج، متغيرهاي درآمد خانواده، ميزان استفاده از رسانه‏هاي جمعي، تحصيلات والدين و بعد خانواده والدين مهم ترين عوامل تاثيرگذار بر تمايلات مصرفي زنان هستند كه با كنترل ساير متغيرها، همچنان تاثير معنادار خود را حفظ مي‏كنند. تحقيقات ديگري ضروري است تا آثار و پيامدهاي تمايلات مصرفي را بر طيف وسيعي از رفتارها و نگرش‏هاي جمعيتي و خانوادگي زوجين، به ويژه در حوزه ازدواج و فرزندآوري مورد مطالعه قرار دهد.

In recent years, the high level of consumption in Iranian society has provoked wide social and political debates. Nevertheless, there have been few systematic social studies to examine social and individual factors that influence consumption values and behaviors. This paper examines social determinants of consumption aspiration of married women. Data for the study collected through a cross-sectional survey in 2009 among a representative sample of 684 respondents in the city of Yazd, Iran. To study the impact of socio-economic factors on the consumption aspirations, in this paper we conceptualize and evaluate the impact of the hypothesized relationships at three levels: 1- individual characteristics of respondents, 2- intergenerational influence of the parental characteristics, and 3- family and household socio-economic condition. Our analysis confirms the effect of individual attributes, socio-economic condition of household and intergenerational influence of parental characteristics on the level of consumption aspiration of respondents. In evaluating the impact of individual characteristics (including respondentʹs age, education, mass media exposure and place of origin), findings reveal the most important impact of mass media exposure on the formation of consumerism life style and consumption culture. An examination of the householdʹs condition hypothesis (including the household income and household size) indicate a powerful and direct effect of family income on the consumption aspiration. Findings also confirm the intergeneration influence of parentʹs characteristics on the consumption aspirations of respondents.