مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - اهميت اجراي طرح درس باليني و موانع اجراي آن از ديدگاه اساتيد

چكيده فارسي :

تدوين طرح درس از مراحل اساسي فعاليت‌هاي قبل از تدريس براي هر مدرس است و مي‌تواند تا حدود زيادي راه‌گشاي وي براي ارايه آموزش موثر و با كيفيت بالاتر باشد(1). طرح درس ديدگاه فراگيران را نسبت به كيفيت آموزش بهبود بخشيده و ضمن ايجاد نظم منطقي و هماهنگي، فعاليت‌ها را هدف‌مند مي‌سازد(2). طرح درس باعث افزايش فراگيري, انگيزش و كارآيي دانشجو شده و «چگونه آموزش دادن» را به معلم و «چگونه ياد گرفتن» را به فراگيران مي‌آموزد(2و3). وجود مشكلات ناشي از عدم تناسب محتواي آموزش با وظايف و مسووليت‌هاي افراد، تدوين چهارچوبي مشخص براي هر درس را ضروري مي‌سازد(4). با توجه به ضرورت مطالعاتي در زمينه اهميت اجراي طرح درس در كشور، پژوهشي با هدف «تعيين اهميت اجراي طرح درس باليني و موانع اجراي آن از ديدگاه اساتيد» انجام شد. در يك مطالعه توصيفي – مقطعي، 83 نفر از اعضاي هيات‌علمي دانشگاه علوم پزشكي ياسوج شركت نمودند. پرسشنامه محقق‌ساخته اهميت تدوين طرح درس داراي 12 گويه بود كه به صورت چك‌ليست با مقياس بلي، خير و نظري ندارم؛ درجه‌بندي مي‌شد. جهت بررسي موانع اجراي طرح درس از پرسشنامه محقق‌ساخته 12 گويه‌اي بر اساس مقياس ليكرت 3 گزينه‌اي موافق، مخالف و نظري ندارم، استفاده شد. روايي پرسشنامه از طريق نظرسنجي از متخصصان و پايايي با استفاده از آلفاي كرونباخ (88/0=?) تاييد شد. در نهايت، اطلاعات استخراج شده از پرسشنامه، با استفاده از نرم‌افزار آماري SPSS و آمار توصيفي (فراواني، درصد) تجزيه و تحليل شد. يافته‌ها نشان داد بيشتر اساتيد (8/54 درصد) از طرح درس براي آموزش باليني استفاده مي‌كردند. اكثريت آنها (9/61 درصد) با شيوه تهيه طرح درس آشنا بوده، 8/54 درصد كارگاه روش تدريس را گذرانده و اغلب (1/88 درصد) معتقد به عملي بودن تدريس مهارت‌هاي باليني بر اساس طرح درس بودند. اساتيد در تهيه طرح درس باليني بيش از همه براي گويه‌هاي زير اهميت قايل بودند: «پي بردن به مشكلات فرايند تدريس، كمك به قضاوت و ارزشيابي تدريس‌كننده، پيشگيري از فراموشي در ارايه مطالب و فعاليت‌هاي ضروري تدريس». بيشتر آزمودني‌ها «محدوديت وسايل و امكانات جهت آموزش بالين، زياد بودن تعداد دانشجويان و نبودن بيماران موردنظر طبق برنامه پيش‌بيني‌شده از قبل» را از مهم‌ترين موانع اجراي طرح درس باليني برشمردند. طرح درس توصيف كتبي فرايند برنامه‌ريزي يك درس است. طي تهيه طرح درس، معلم پيش‌بيني‌هاي لازم را براي تهيه وسايل آموزشي و رسانه‌ها در نظر گرفته و با سازمان‌دهي مطالب و پيش‌بيني مسايلي كه طي تدريس با آن مواجه خواهد شد از بروز فراموشي در ارايه مطالب پيشگيري مي‌نمايد(3و5). طرح درس توالي منطقي تدريس را مشخص مي‌سازد و منجر به تكميل فرآيند آموزش خواهد شد(5و6). مهم‌ترين موانع اجراي طرح درس براي مهارت‌هاي باليني از ديدگاه اساتيد شامل زياد بودن تعداد دانشجو در محيط باليني، محدوديت وسايل و امكانات جهت آموزش باليني و نبودن بيماران مورد بررسي طبق برنامه پيش‌بيني شده از قبل است. اين نتايج با نتايج مطالعات سلطاني و ديانتي همخواني دارد(6و7). مشاركت فعال اساتيد در تدوين و اجراي طرح درس از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. ارايه كارگاه آموزشي و برنامه‌ريزي مدون جهت دستيابي به اين هدف مي‌تواند در ارتقاي فرايند آموزش و به تبع كسب پيشرفت تحصيلي دانشجو و پيشبرد عملكردهاي مطلوب مراقبتي موثر واقع شود.