«گناه توبه» تحليل مقام توبه از حسنه تا سييه، در داستان «پير چنگي» از مثنوي مولانا

مثنوي مولانا را «قرآن عجم» ناميده‌اند. اين اثر ارزشمند و متعالي سرشار از انديشه‌ها، تعاليم و معارف عرفاني است. موضوعات مهم عرفان و تصوف مانند توكل، رضا، تسليم، زهد، محبت، صبر، توبه، فنا و بقا و مانند آن را مي‌توان در آن بررسي و تحليل كرد. مولوي بسياري از موضوعات مهم عرفاني را كه در متون متصوفه نيز به آن‌ها پرداخته شده، در قالب داستان، به شكلي عملي و با شور و حرارتي ويژه بيان كرده و از اين طريق آن‌ها را جذاب‌تر و تاثيرگذارتر ساخته است. اين شيوه مخاطبان بسياري را مجذوب خود ساخته است. يكي از اين موضوعات عرفاني توبه است كه به‌خصوص در داستان «پير چنگي» قابل بررسي است. در ميان عرفا و متصوفه ديدگاه‌هاي مختلفي درباب توبه هست. نگاه مولانا به توبه، ابتدا متناقض و دوگانه به نظر مي‌رسد. مولانا در اين داستان به تبيين توبه از بدايت بيداري دل تا نهايت استغراق و فنا پرداخته است. از ديگر عناصر مهم قابل بررسي در اين داستان، خواب و رويا است. خواب و رويا در اين داستان رسانه ارتباط با عالم معناست. مولانا در اين داستان با كساني موافق و همراي است كه معتقدند در عالي‌ترين درجات توبه، هشياري تايبْ گناه است و او بايد از هستي خود دست بكشد و از توبه نيز توبه كند.