ارزيابي اثرات نيتروژن بر دوره‎ي بحراني تداخل علف هاي هرز طبيعي مزرعه و عملكرد جو ماكويي

Effects of Nitrogen Rates on Critical Period of Natural Weed Interferenceon Barley Yield (Hordeum vulgare L. var. Makoei)

به منظور ارزيابي اثرات سطوح نيتروژن بر دوره ي بحراني تداخل علف هاي هرز طبيعي مزرعه و عملكرد جو، آزمايشي در ايستگاه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه تبريز، در سال هاي زراعي 1385 و 1386 اجرا شد. آزمايش در قالب كرت هاي خردشده بر پايه طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار انجام گرديد. چهار سطح نيتروژن، صفر، 40، 80 و 120 كيلوگرم در هكتار در كرت هاي اصلي و 10 دوره تداخل علف هاي هرز در دو سري در كرت هاي فرعي قرار گرفتند. در سري اول در طي پنج محدوده زماني مختلف پس از سبز شدن جو شامل مراحل رشدي Em= سبز شدن، El5= پنجمين برگ ساقه اصلي به طور كامل باز شده، Ti= ساقه اصلي و سه پنجه، Se= مرحله ساقه رفتن- پنجمين گره قابل تشخيص و Ea em= مرحله ظهور سنبله- ظهور كامل گل آذين، به ترتيب مطابق با كدهاي زيدوكس10، 15، 23، 35 و 59، علف‎هاي هرز كنترل نشدند، ولي پس از گذشت اين مراحل، ‌علف‎هاي هرز تا انتهاي دوره‎ي رشد جو، به طور كامل كنترل گرديدند. در سري دوم كرت ها براي مراحل ذكر شده از ابتداي فصل تا مرحله مورد نظر آلوده به علف هرز بودند و پس از سپري شدن مرحله مربوطه، وجين تا آخر فصل رشد اعمال شد. ميانگين تراكم علف هاي هرز مزرعه در كرت هاي شاهد علف هاي هرز 161 بوته در متر مربع بود. نتايج نشان دادند كه عملكرد دانه به تناسب افزايش طول دوره تداخل علف‎هاي هرز رو به كاهش گذاشت. تيمار شاهد آلوده به علف هرز عملكرد دانه را 51/42 درصد در مقايسه با شاهد بدون علف هرز كاهش داد. براساس مدل هاي كاربردي به منظور جلوگيري از افت عملكرد دانه بيشتر از پنج درصد براي سطوح نيتروژن صفر، 40، 80 و 120 كيلوگرم در هكتار، بايد علف هاي هرز به ترتيب 5/20، 6/29، 9/31 و5/30 روز بعد از سبز شدن جو، حذف شوند. هم چنين جو به ترتيب نيازمند 5/130، 7/106، 2/105 و 8/109 روز، دوره عاري از علف هرز براي جلوگيري از افت عملكرد دانه بيش از پنج درصد مي باشد. افزايش سطوح نيتروژن در حد پايداري تحمل جو را به حضور علف هاي هرز افزايش داد. هم چنين، با افزايش در سطوح نيتروژن، رشد و عملكرد جو افزايش يافت ولي ماده خشك علف هاي هرز افزايش پيدا نكرد. به طور كلي مي توان اظهار داشت كه در صورت كاهش شديد و يا عدم مصرف نيتروژن ممكن است مديريت فشرده علف هاي هرز و كنترل سريع آن ها به مدت طولاني مورد نياز باشد.

Effects of nitrogen rates on critical period of natural weed interference and yield of barley (Hordeum vulgare L.) were studied during 2006 and 2007 at the Agricultural Research Station, University of Tabriz, Iran. The experiment was carried out as split-plot, based on randomized complete block design with three replications. Nitrogen levels (0, 40, 60 and 120 kg/ha) were allocated to the main plots and 10 natural weed interference periods (two sets) were assigned to subplots. In the first set, the plots were kept weed-free up to Em (Emergence - 1st leaf emerged), El5 (5th leaf unfolded), Ti (Tillering - Main shoot and 3 tillers), Se (Stem elongation - 5th node detectable) and Ea em (Ear emergence - Emergence of head complete) growth stages (GS), corresponding to 10, 15, 23, 35 and 59 Zadok’s scales, respectively, by hand weeding. In the second set, plots were left weed infested up to the corresponding periods and subsequently kept weed free. Weed density was 161 plants per square meter in the control plots. Results showed that grain yield decreased with increasing weed interfrence duration. Full-season weed infestation decreased barley grain yield 42.51% as compared with the control. The constructed models indicated that in order to prevent a 5% grain yield loss, weeds at 0, 40, 80 and 120kg N/ha must be removed from the fields after 20.5, 29.6, 31.9 and 30.5 days from emergence (DAE), respectively. Barley required 130.5, 106.7, 105.2 and 109.8 days weed free period to prevent a 5% grain yield loss under given nitrogen rates, respectively. An increase in the nitrogen levels enhanced barley tolerance to weed infestation. The growth and grain yield of barley were also increased by nitrogen application in the sustainable level, however, weed dry weight was not affected. The absence or more reductions in nitrogen use may warrant more intensive weed management. Furthermore, more reductions in the nitrogen level before barley planting may cause the need for more immediate and long period weed control.