مدلسازي بر همكنش دز علف كش ايمازتاپير و تراكم توق بر عملكرد سويا

Modeling Herbicide Dose Effect and Common Cocklebur (Xanthium strumarium) Interference in Soybean (Glycin max)

آزمايش مزرعه‌اي به منظور بررسي بر همكنش دزهاي علف‌كش ايمازاتاپير و تراكم علف‌هرز توق بر عملكرد سويا در مزرعه پژوهشي دانشگاه آزاد اسلامي واحد كرج در سال زراعي 1388 به صورت بلوك هاي كامل تصادفي در قالب فاكتوريل و با چهار تكرار اجرا شد. تراكم توق در چهار سطح (0، 4، 8 و 12 بوته بر متر مربع) و دزهاي علف كش ايمازتاپير در پنج سطح (. ، 25، 50، 75 و 100 گرم ماده موثره بر هكتار) عامل هاي مورد مطالعه بودند. ازتلفيق مدل دز-پاسخ استاندارد براي بيان پاسخ ضريب رقابتي علف هرز به علف كش با مدل هذلولي مستطيلي كه عملكرد محصول را در رقابت با تراكم هاي مختلف علف هرز پيش بيني مي كند، مدلي تركيبي به دست آمد كه مي تواند بر همكنش دز علف كش و رقابت علف هرز را بر عملكرد گياه زراعي سويا توصيف نمايد. بر اساس پيش بيني مدل در شرايط عدم كاربرد علف كش، تراكم هاي 4، 8 و 12 بوته بر متر مربع توق، بترتيب باعث كاهش 58، 73 و 80 درصدي در عملكرد دانه شدند. در تراكم هاي پايين توق يعني 4 بوته در متر مربع و عدم حضور علف هرز، كاربرد نصف دز كامل علف كش يعني 50 گرم ماده موثره در هكتار، از كاهش عملكرد تا حد 90 درصد پيشگيري نمود اما با افزايش تراكم توق به 8 و 12 بوته بر متر مربع، پيشگيري از كاهش عملكرد به ترتيب به 80 و 70 درصد رسيد. با افزايش دز علف كش، تفاوتي ميان دزهاي 75 گرم ماده موثره بر هكتار و دز كامل توصيه شده وجود نداشت. 80 درصد دز توصيه شده (80 گرم ماده موثره در هكتار) اين علف‌كش قادر بود در تراكم هاي بسيار بالاي توق تا حدود 90 درصد از كاهش عملكرد جلوگيري كند.

Field experiment was conducted to study the interaction between imazethapeyr dose and Xanthium strumarium density on soybean yield. Four densities of weed (0, 4, 8 and 12 plant.m-2) × 5 doses of herbicide (0, 25, 50, 75 and 100 g a. i. ha-1) was assigned in a factorial arrange of treatments with four replications. A combined model incorporated standard dose response curve and rectangular hyperbola competition model gave a good description for soybean yield. When no herbicide was applied, soybean yield was decreased by 58, 73 and 80% at densities of 4, 8 and 12 plant.m-2. Where the densities of common cocklebur was low (0 ,4 plant. m-2) applying herbicide at half of the recommended dose could save the yield by 90% however; with increasing weed densities to 8 and 12 plant.m-2, 20 and 30% yield loss was caused in soybean yield. No difference was found between herbicide application at 75 and 100 rate of the recommended dose.