كاربرد لايه هاي پرفسيل در تفسير چينه نگاري سكانسي سازندآيتامير در ناوديس هاي شيخ و بي بهره- باختر كپه داغ

Application of shell beds in the sequence stratigraphic analysis of the Aitamir Formation in the Sheikh and the Bibahreh synclines, west Kopet-Dagh

يكي از واحد هاي چينه شناسي حوضه رسوبي كپه داغ سازند آيتامير به سن آلبين- سنومانين است. سازند آيتامير شامل ماسه سنگ گلوكونيتي دانه ريز، سيلتستون، شيل و سنگ هاي كربناتي است. اين سازند در چهار برش شيخ و سرخزو در ناوديس شيخ و برش گدگانلو و پسكوه در ناوديس بي بهره مطالعه شده است. سازند آيتامير در برش هاي مورد مطالعه داراي افق هاي پرفسيل يا تجمعات فسيلي است. بر اساس اختلافات در ويژگي هاي چينه شناسي، رسوب شناسي، ديرينه شناسي و تافونومي سه نوع تجمع فسيلي شناسايي شده است. اين سه نوع تجمع فسيلي در موقعيت هاي مشخص در توالي رسوبي قرار دارند. تجمع فسيلي با محتواي جانوري غالباً آمونيت (افق S3) در مرحله اوليه TST داراي پوسته هاي كاملا به هم ريخته، خرد و ساييده شده با آرايش بي نظم است كه بر روي يك سطح فرسايشي مشخص قرار گرفته است كه نشان دهنده جابجايي رسوبات قبلي و ته نشيني در يك محيط كولابي (لاگوني) است. مجموعه فسيلي قرار گرفته در راس TST (افق هاي S1، S2، G1،G3، G4، P4،P2 و P5) به عنوان Hiatal concentration يا condensed backlap shellbed در نظر گرفته شده است. از جمله ويژگي هاي اين مجموعه درصد بالاي پوسته هاي سالم و كامل، درجه پايين خرد شدگي و ساييدگي، جور شدگي ضعيف و تنوع فسيلي بالا است. اين نوع تجمعات فسيلي در طي زمان آهنگ بالاي توليد پوسته هاي زيست زاد و آهنگ پايين رسوب گذاري در يك موقعيت دور از ساحل تشكيل شده است. تجمعات فسيلي انتهاي دسته رخساره HST (toplap shellbed) (G2 و P3) به عنوان مجموعه هاي تكرار شونده معرفي مي شوند. ويژگي هاي تافونومي اين نوع تجمعات، بسيار شبيه به انواع مرحله ابتدايي TST است. يك ويژگي شاخص براي تمايز اين دو نوع تجمع فسيلي، گسترش جانبي است به گونه اي كه مجموعه مربوط به TST معمولا به صورت لايه مشاهده مي شود، در صورتي كه مجموعه انتهايي HST به صورت عدسي شكل، تجمع بخشي و يا سنگ فرش است.

One of the stratigraphic units of the Kopet-Dagh Basin is Aitamir Formation. This formation has been studied at four locations including Sheikh and Sorkhezoo in the Sheikh Syncline and Gadganloo and Paskooh in the Bibahreh syncline. The Aitamir Formation consists of fine glauconitic sandstone, siltstone, shale and carbonate rocks. This formation in studied area contains shell beds or shell concentrations. Three types of shell concentrations can be distinguished according to differences in stratigraphic, sedimentologic, palaeoecological, and taphonomic features. These three types of shell concentrations are found in distinct positions within the depositional sequence. Ammonite-dominated concentration (S3) in the early TST has a distinct basal erosional surface (ravinement surface), and the shells are completely disarticulated, fragmented and abraded with a chaotic orientation, suggesting reworking of previous deposited sediments, and redeposition in a semi-restricted lagoon environment. Shell concentration at the end of the TST is a hiatus type or condensed back lap shell bed. It is characterized by (S1، S2، G1،G3، G4،P2،P4 and P5) high percentage of whole shell, low abrasion and fragmentation, poorly sorted and diversity of fauna. This concentration was accumulated during periods of high rates of production of biogenic hard parts and low sedimentation rates, in an offshore environment. Shell concentrations at the top of the HST (top lap shell bed) (G2, P3) are multiple-event type. Taphonomic features of this concentration are very similar to the early TST concentrations. One distinct difference in characteristic of these two types is lateral extension, so that TST concentration is commonly seen as a bed, whereas the late HST concentration is a lenticular, patchy or pavement form.