بررسي مديريت و سرپرستي خانواده از ديدگاه فقه اسلامي

Supervision and Protection of Family from Islamic Jurisprudence Point of View

تحقيق حاضر به بررسي مديريت و سرپرستي خانواده و تبيين ديدگاه فقهي اسلام در اين باره مي پردازد. آنچه از دلايل شرعي در اين ارتباط قابل استفاده است، را مي‌توان در موارد ذيل خلاصه نمود: الف) تعبيرهايي نظير قوام، قيم، راعي و... كه در دلايل به كار رفته است، بيان مي‌كند كه در نظر اسلام، مديريت و سرپرستي در خانواده عبارت است از: عهده‌دار شدن مسيوليت محافظت و مراقبت از همسر و فرزندان و توجه و رسيدگي به امور آنان در جهت تامين مصلحت و سعادت خانواده. اسلام به دليل ويژگي‌ها و توانايي هاي فطري نظير توان جسماني بيش‌تر مردان و برتري قدرت انديشه و تدبير آنان در زندگي نسبت به زنان، اين مسيوليت را برعهده مردان قرار داده است. ب) متابعت نمودن زن از شوهر مطلوب شارع است و وجوب آن، عقلي نيز است وتنها مصداقي از اطاعت كه به عنوان يك واجب مولوي بر عهده زوجه قرار گرفته، تمكين او نسبت به شوهر در مسايل زناشويي است. ج) اسلام براي پيشگيري از وارد آمدن هر گونه آسيب به نهاد خانواده، اصولي همچون اصل معاشرت معروف، اصل عدالت، مسلمات شريعت و ... را بر روابط زوجين حاكم كرده و در واقع اين اصول و مسلمات فقهي و ديني، محدوده حوزه سرپرستي و مديريت را در خانواده مشخص نموده است . د) قرايني نظير به كار رفتن تعبير زوج در دلايل و بقاي حقوق زوج بر عهده زوجه در صورت فقدان اهليت مرد براي مديريت خانواده، بيان مي كند كه تحقق زوجيت، منشا وضع برخي حقوق بر عهده زوجه، در دلايل است

This research considers the subject of supervision and protection of family and expresses the Islamic jurisprudence point of view in this regard. The followings are inferred from the jurisprudential reasons: A. Terms such as ghavvam, ghayyem (custodian), raei (protector) that are used in reasons, express that in Islamic point of view, superiority and protection of family mean to protect one’s wife and children ensuring the interests and prosperity of family and Islam gives this responsibility to man because of his physical and mental ability . B. In the viewpoint of Islamic lawgiver, wife’s conformance to husband is reasonable and the lawgiver just postulates wife’s deference to her husband in matrimony matters. C. Islam has given priority to principles such as appropriate manners, justice, Sharia rules submission, and so on for couples in order to protect family from damage and these principles show the boundaries of superiority and protection of family. D. Using terms such as zouj (husband) in the traditions and shifting husband’s rights to wife while he lacks the competence to manage his family, express that parity is achieved by shifting some husband’s rights to wife.