برآورد و پهنه بندي فرسايش خاك در حوضه ي ماملو (شرق تهران ) با استفاده از روش هاي معادله ي اصلاح شده ي جهاني فرسايش خاك و فرآيند تحليل سلسله مراتبي

Estimation & Zonation of Soil Erosion in Mamlou Watershed (Eastern Tehran) With RUSLE & AHP Methods

فرسايش خاك مسيله اي بسيار مهم در اغلب كشورها، بويژه كشورهاي در حال توسعه و با اقليم هاي خشك ونيمه خشك است. هدررفت خاك، كاهش سطح اراضي زراعي و توليدات كشاورزي، پرشدن مخازن سدها ، تخريب جنگل و مرتع و مهاجرت روستاييان از جمله تبعات فرسايش خاك است. در اين نوشتار با استفاده از دو روش معادله ي اصلاح شده ي فرسايش جهاني فرسايش خاك و روش فرآيند تحليل سلسله مراتبي ، ميزان و شدت فرسايش خاك در حوضه ماملو در شرق تهران، برآورد شده است. براي اين منظور با استفاده از نقشه هاي مختلف و تصاوير ماهواره اي و به كارگيري عوامل موثري چون مدل رقومي ارتفاعي، شيب زمين، بارندگي، پوشش زمين، سنگ شناسي و شاخص نرمال شده ي تمايز پوشش گياهي، ميزان و شدت فرسايش خاك در محيط سيستم اطلاعات جغرافيايي برآورد شده است. نقشه ي نهايي برآورد فرسايش به پنج گروه فرسايشي بسيار زياد، زياد، متوسط، كم و بسياركم، بازطبقه بندي شد. نتايج نشان داد كه حدود 13 درصد مساحت حوضه داراي شدت فرسايش زياد و بسيار زياد است. متوسط فرسايش خاك در سطح حوضه برابر 7/10 تن در هكتار، در سال تخمين زده شد. در برخي زيرحوضه ها ي جنوبي و غربي مقدار فرسايش خاك حداكثر به 80 تن مي رسد، اين زيرحوضه ها شرايط بحراني و حادي را از نظر فرسايش نشان مي دهند و با توجه به احداث و آبگيري سد ماملو بايد در اولويت اجراي برنامه هاي حفاظت خاك و آبخيزداري قرار گيرند. نتايج همچنين نشان داد كه روش فرآيند تحليل سلسله مراتبي همراه با استفاده از سيستم اطلاعات جغرافيايي، رويه و ابزار توانمندي براي برآورد، نمايش و پهنه بندي ميزان فرسايش خاك است. با اين وجود براي اين منظور، از مدل هاي جديد تر و كمي تر نيز مي توان بهره گرفت

Soil erosion is a very essential problem in most countries, particular in developing countries with arid & semi-arid climate. Soil loss, decrease of agricultural lands & products, damʹs fillings, destruction of jungles & pastures, and rural migration are all results of soil erosion. In this study, using AHP & RUSLE methods, rate and amount of soil erosion in Mamlou watershed (Eastern Tehran) have been estimated. By means of , using satellite images & maps and applying effective factors including DEM, slope, precipitation, land cover, lithology and NDVI,. The final map of soil erosion estimation is subdivided into five erosion groups;namly very high, high, mid, low and very low. The results showed that about %13 of the basin surface has high and very high erosion. The average amount of soil erosion in the basin surface is about 10.7 Ton-/Hectare per year. In some western & southern subbasins, the amount of soil erosion is up to 80 tons. These subbasins show critical & crucial conditions and in connection with the construction of Mamlou dam priority should be give to executing watershed management and soil conservation plans. The results also showed that, AHP method together with GIS is a powerful means for estimation, representation and zoning of soil erosion rate. Nevertheless, some more quantitative and new models can be used for attaining this goal.