پديد آورندگان :
زارع، آفرين نويسنده استاديار دانشگاه شيراز , , قاسمي، احمد نويسنده كارشناس زبان و ادبيات عربي ,
كليدواژه :
بلاغت , تفسير بياني , بررسي , زمخشري , كشاف , مقايسه , بنت الشاطي
چكيده فارسي :
در تفسير قرآن با رويكردهاي متفاوتي روبرو هستيم كه هر كدام از آنها به شيوهها و مناهج گوناگوني تقسيم ميشود. از جمله آنها رويكردهاي: عقيدتي، علمي، عقلي ـ اجتماعي نوين، ادبي و رويكردهاي منحرف. آن چه دراين جا مد نظر است، رويكرد ادبي است كه به دو شيوه: بياني و تذوق ادبي تقسيم ميشود.
منهج بياني براسلوب نظمي بينظير و نيكو تكيه داردكه مخالف با اساليب معمول
عرب است، و صور بياني كه متشكل از بديعترين و فصيحترين واژگان و صحيحترين معاني ميباشد. اما تذوق ادبي برپايه توازن بينذات و موضوع استواراست و تذوق
در قرآن كريم، حركتي رواني و گرايشاتي ذاتي و درونياست كه ناخودآگاه بر انسان تاثير ميگذارد. رويكرد ادبي از آن جهت حايز اهميت است كه قرآن، ادبيات و فصاحت و بلاغت خويش را موضوع معجزه و آيت بودنش معرفي مي كند و ديگران را نيز در اين زمينه به مبارزه مي طلبد. بنابراين براي مفسران بسيار ارزشمند خواهد بود تا پرده از اعجاز ادبي و بلاغي قرآن بردارند. با توجه به اهميت اين موضوع، دو تفسير ادبي مهم (تفسيرالكشاف و التفسير البياني للقرآن) را كه يكي مربوط به دورههاي نخست و ديگري مربوط به دوره معاصر مي باشد، مورد مقايسه قرار گرفته است.
مهمترين نتيجه اين پژوهش اينست كه رويكرد ادبي با شيوه بياني جايگاه والايي در فهم و تفسير كلام الهي دارد و با پيشرفت علوم بلاغي تفاسير ادبي هم رو به تكامل گذاشته تا آنجا كه برخي از مفسران معاصر بر متقدمان تفوّق يافتهاند كه از ميان آنها ميتوان عايشه عبدالرحمن را نام برد كه با بهره بردن از تلاشهاي استادي چون زمخشري، تفسيري به مراتب كاملتر و زيباتر از قرآن كريم ارايه داد.
چكيده لاتين :
A Comparative Study of Two Literary Exegetical Works: al-Kashshaf and al-Tafsir al-Bayani
Afarin Zare
Assistant Professor, Shiraz University
Ahmad Qasemi
B.A. in Arabic Language and Literature
Abstract
Various approaches are adopted to interpret the Quran: doctrinal, scholastic, modern intellectual-social, literary and deviant. This article deals with literary approach which has two variants: expository style and literary tazzavoq (tasting) style.
The expository exegesis is based on an admirable, unique, and systematic style which is in contrast with the common Arabic styles and employs expository features including the most innovative, eloquent and soundest meanings. Literary tazzavoq, on the other hand, is based on a balance between substance and subject and tazzavoq is a psychological flow and an intrinsic trend in the Holy Quran, which influences one subconsciously.
What makes literary approach significant is that the Quran refers to its literary, eloquent, and rhetorical features as the miraculous aspects of this holy book and challenges others in this respect. Thus, it is imperative for the exegetes to explore the eloquence and other aspects of its literary miraculousness. Given the importance of this issue, two important literary exegetical works (Tafsir al-Kashshaf and al-Tafsir al-Bayani lel-Quran), one of which dates back to the early periods of Islam and the other is related to the contemporary era, are compared here.
The most important finding of the present research work is that literary approach with expository style significantly contributes to understanding and interpreting the Devine words and given the
progress of eloquent skills, literary exegesis evolves constantly and now it can be pointed out that contemporary exegetes have outshone their predecessors. Among the contemporary exegetes, we may name Aisha Abdul Rahman who has offered a far more complete and beautiful interpretation of the Quran, benefitting from the endeavors of great scholars such as Zamakhshary.
Keywords: Zamakhshary, Bent al-Shaty, Kashshaf, expository interpretation, eloquence, review, comparison.
