ميزان خود- استنادي مجلات علمي- پژوهشي انگليسي زبان ايراني حوزه‌ي پزشكي نمايه شده در نمايه‌نامه‌ي استنادي Scopus

Evaluation of Self-Citation of Iranian Scientific Medical Journals Indexed in Scopus Citation Index

مقدمه: خود- استنادي به عنوان يكي از بارزترين كاستي شاخص‌هاي علم‌سنجي مبتني بر تحليل استنادي مطرح است. اگر چه خود- استنادي براي مجلات تا حدودي طبيعي است، اما ميزان نامتعارف آن باعث حذف مجله در بررسي و ارزيابي توسط پايگاه‌هاي اطلاعاتي مي‌شود. اين پژوهش به بررسي ميزان خود- استنادي مجلات علمي- پژوهشي انگليسي زبان ايران در حوزه‌ي پزشكي كه در فاصله‌ي سال‌‌هاي 09-2005 در پايگاه Scopus نمايه شده بودند، پرداخته است. روش بررسي: اين مطالعه از دسته مطالعات توصيفي بود كه در آن از تحليل استنادي استفاده شد. جامعه‌ي مورد پژوهش عبارت از مجلات علمي- پژوهشي انگليسي زبان ايراني در حوزه‌ي پزشكي بودند كه تا زمان انجام اين پژوهش (اسفند 1388) در فاصله‌ي سال‌هاي 09-2005 در پايگاه Scopus نمايه مي‌شدند كه شامل 16 عنوان مجله بود. ابزار جمع‌آوري داده‌ها، فهرست كنترلي محقق ساخته بود كه روايي آن به تاييد رسيد. جمع‌آوري داده‌ها به صورت مشاهده‌ي مستقيم و با مراجعه به وبگاه نمايه‌نامه‌ي استنادي Scopus و جستجوي عناوين مجلات و بررسي منابع آن‌ها صورت گرفت. داده‌ها بعد از جمع‌آوري و ورود به رايانه توسط نرم‌‌‌افزارهاي SPSS و Excel تجزيه و تحليل شد. يافته‌ها: ميانگين نرخ خود- استنادي در ميان مجلات مورد بررسي 64/29 درصد و در مجموع 43/14 درصد از كل استنادها، مربوط به خود- استنادي بود. مجله‌ي Hepatitis monthly با 100 درصد، بالاترين نرخ خود- استنادي و مجله‌ي Iranian journal of medical science با 88/6 درصد خود- استنادي، پايين‌ترين نرخ خود- استنادي را داشتند. بيشترين ميزان خود- استنادي مجلات در سال 2009، 34/42 درصد و كمترين ميزان در سال 2005، 95/13 درصد بوده است. نتيجه‌گيري: ميانگين نرخ خود- استنادي در مجلات به نسبت بالا است. اين ميزان بسيار نزديك به سقف معمول خود- استنادي‌ها در جهان است. نرخ خود- استنادي در فاصله‌ي سال‌هاي اوليه، روندي افزايشي و در فاصله‌ي سال‌هاي پاياني (09-2008) رشدي300 درصدي داشته است. بنابراين، مجلات بايستي در كاهش اين نرخ و تلاش در جهت جذب استناد از ساير مجله‌ها بيشتر تلاش كنند. واژه‌‌هاي كليدي: نشريات ادواري؛ مجلات حوزه‌ي پزشكي؛ .Scopus

Introduction: Self-citation is considered as one of the greatest shortcomings of citation analysis. Although self-citation is natural for journals, its excessive use would eliminate the journal from evaluations made by databases. This study examined the rate of self-citation of Iranian scientific medical journals in English indexed in Scopus Citation Index during 2005-2009. Methods: This descriptive survey used citation analysis. The study population included scientific medical journals (n = 16) published in English and indexed in the Scopus database. Data was collected using a researcher-developed checklist whose validity was confirmed. Through direct observations and referring to Scopus Citation Index, the titles of journals were searched and their resources were evaluated. Data was analyzed by SPSS and Excel. Results: Based on the results, the average rate of self-citation among the studied journals was 29.64% while 14.43% of the total citations were self-citations. The highest and lowest rates of self-citations belonged to Hepatitis Monthly Journal (100%) and Iranian Journal of Medical Sciences (6.88%), respectively. In addition, highest and lowest rates of self-citations were observed in 2009 (42.34%) and 2005 (13.95%), respectively. Conclusion: The mean rate of self-citation is relatively high among Iranian journals, i.e. it is very close to the self-citation limit in the world. The rates increased by 300% since the first studied year (2005) to the last year (2009). Thus, journals should reduce this rate and try to attract more citations from other journals. Keywords: Periodicals; Medical Journalism; Scopus