شناسايي و گزينش دوازده ژنوتيپ برتر و اميدبخش گردو در استان فارس

Identification and Selection of Twelve Walnut Superior and Promising Genotypes in Fars Province, Iran

اولين قدم در برنامه‌هاي به‌نژادي گردو، شناسايي ژنوتيپ‌هاي برتر و اميدبخش آن در مناطق مختلف است. به منظور شناسايي و گزينش ژنوتيپ‌هاي برتر و اميدبخش گردوي استان فارس، پژوهشي طي سال‌هاي 1390- 1388 در منطقه بوانات، به عنوان يكي از مناطق اصلي گردوخيز استان فارس انجام شد. بدين منظور، صفات فنولوژيك و پومولوژيك 349 ژنوتيپ منتخب اين منطقه، براساس دو توصيف‌نامه IPGRI و UPOV مورد ارزيابي قرار گرفت و ژنوتيپ‌هايي با وزن ميوه بيشتر از 10 گرم، وزن مغز بالاتر از 5/6 گرم، درصد مغز بالاتر از 45 درصد، ضخامت پوست سخت كمتر از 5/1 ميلي‌متر و عادت باردهي جانبي بيشتر از 25 درصد، به عنوان ژنوتيپ‌هاي برتر و اميدبخش منطقه شناسايي و طي دو سال مورد ارزيابي قرار گرفتند. براساس نتايج به دست آمده، ده ژنوتيپ A79، A59، A30، A40، A14، A34، A17، A42، A68 و A69 كه ويژگي‌هاي پومولوژيكي يادشده و مغز پر تا بسيار پر با رنگ روشن تا بسيار روشن داشتند، به عنوان ژنوتيپ‌هاي برتر در منطقه بوانات شناسايي شدند. وزن ميوه و مغز ژنوتيپ‌هاي برتر شناسايي شده به ترتيب 32/16-02/10 و 77/7- 51/5 گرم و درصد مغز و عادت باردهي جانبي آن‌ها به ترتيب بيشتر از 5/43 و 8/25 درصد بود. دو ژنوتيپ ديگر به اسامي A92 و A63 به ترتيب با 34 و 29 روز تاخير در برگ‌دهي نسبت به استاندارد مرجع (A2) در سال اول و 31 و 30 روز تاخير نسبت به استاندارد مرجع در سال دوم (A2)، دير برگ‌ده‌ترين ژنوتيپ‌ها در بين جمعيت گردوي مورد مطالعه بودند.

The first step in walnut breeding programs is identification of superior and promising genotypes in different regions. In order to identify superior and promising genotypes in Fars province, Iran, this research was carried out during 2009-2011 in Bavanat region as one of walnut-growing regions. Phenological and pomological traits of 349 genotypes were evaluated using UPOV and IPGIRI descriptors. Genotypes with more than 10 g fruit weight, kernel weight of more than 6.5 g, kernel percentage of more than 45%, shell thickness less than 1.5mm and more than 25% of lateral bearing were selected as superiors genotypes and evaluated in the subsequent years. Based on the results, genotypes A79, A59, A30, A40, A14, A34, A17, A42, A68 and A69 which had the mentioned features and also full to very full kernels with bright to very bright colors, were identified as superior genotypes of the region. Fruit and kernel weight of these genotypes were 10.02-16.32 g and 5.51-7.77 g, respectively. Their kernel percentage and lateral bearing were also more than 43.5 and 25.8%, respectively. Genotypes A92 and A63 with 34 and 29 days delay compared to the reference standard (A2), respectively in the first year and 31 and 30 days delay in the second year were determined as late leafing genotypes.