بررسي اثر نور بر ويژگيهاي كمي و كيفي نهالهاي ممرز (مطالعه‌ موردي: بخش خانيكان جنگل كركرود، مازندران)

ممرز فراوانترين گونه درختي جنگلهاي شمال كشور محسوب مي‌شود كه مطالعات چنداني در مورد موضوع مورد تحقيق بر روي آن انجام نشده است. اين تحقيق به‌دليل اهميت كمي و كيفي زادآوري ممرز و رابطه آن با مساحت روشنه كه متاثر از شيوه جنگل‌شناسي است و تاثيرپذيري نوري اين گونه انجام شده است. در اين راستا در جنگل خانيكان (سري سوم حوضه‌ آبخيز 45 جنگلهاي شمال) اقدام به انتخاب روشنه‌هايي با مساحت به‌ترتيب كمتر از 2 آر، 2 تا 5 آر، 5 تا 10 آر و بزرگتر از 10 آر شد. از هر سطح روشنه، تعداد چهار نمونه و در هر روشنه چهار زيرقطعه نمونه دايره‌اي 2 مترمربعي در راستاي بزرگترين قطر روشنه انتخاب گرديد. اين مطالعه در دو بخش مطالعات نورسنجي (با استفاده از دوربين با عدسي چشم ماهي) و خصوصيات كمي (شامل قطر يقه و ارتفاع نهال) و كيفي نهالهاي ممرز انجام شد كه پس از اجراي عمليات صحرايي و انجام محاسبات و تجزيه و تحليل داده‌ها، اين نتايج بدست آمده است: در مطالعات نورسنجي، شدت نور نسبي با توجه به اندازه روشنه و محل اندازه‌گيري آن بين 2 تا 70 درصد متغير بود، قطر يقه و ارتفاع نهالهاي ممرز با افزايش يا كاهش شدت نور تغييرات معني‌داري پيدا نكرد، هر چه سطح روشنه از 5 آر بزرگتر مي‌شد، از تعداد در واحد سطح نهالها به‌شدت كاسته شد. بهترين وضعيت كيفي نهالهاي ممرز و همچنين بيشترين تعداد در واحد سطح نهالها در روشنه‌هاي كوچكتر از 2 آر مشاهده گرديد.

Hornbeam is the most frequent species in forests of northern Iran. This paper aims to study the relationship between gap size and some quantitative and qualitative characteristics of hornbeam seedlings. For this purpose Khanikan district in Korkrood forest was selected in northern Iran. Four sizes of gap were selected based on silvicultural definitions including: area with less than 200 m², 200 to 500 m², 500 to 1000 m², and larger than 1000 m² and in each gap, 4 subplots each 2 m² were laid out. The current study was made in 2 phases: 1) study on light intensity using fish-eye camera, and 2) quantitative (including collar diameter and height) and qualitative characteristics of hornbeam seedlings. The obtained result showed that the intensity of light changed between 2 and 70 percent in different gaps and different locations of the gaps. The number of hornbeam seedlings increased with a relative increase in the light intensity initially and then decreased. Collar diameter and height of seedlings didn’t show significant differences among different light intensities. The number of seedlings was reduced significantly in the gaps larger than 500 m2. The best qualitative condition and the maximum number of hornbeam seedlings were observed in the gaps smaller than 200 m2.