مقايسه تاثير آموزش به روش نقشه مفهومي و روش سخنراني بر ميزان يادگيري و يادداري دانشجويان پرستاري

Comparison of Two Teaching Methods on Nursing Students’ Learning and Retention: Concept Mapping or Lecture?

مقدمه: مدرسان پرستاري بايد روش‌هاي تدريسي را به كار ببرند كه به جاي يادگيري سطحي دانشجويان، باعث ارتقاي يادگيري و يادداري در آنها شود. اين مطالعه با هدف مقايسه تاثير آموزش به روش نقشه مفهومي و روش سخنراني بر ميزان يادگيري و يادداري درس پرستاري قلب و عروق در دانشجويان پرستاري انجام شد. روش‌ها: در يك مطالعه نيمه تجربي با طرح دو گروهي و با روش پيش‌آزمون- پس‌آزمون، 66 دانشجوي ترم 5 پرستاري دانشكده پرستاري دانشگاه علوم پزشكي ارتش در سال89-1388 انجام گرفت. با روش سرشماري و به روش تصادفي ساده، دانشجويان به دو گروه شاهد و تجربي تقسيم شدند. پس از اجراي پيش‌آزمون، دانشجويان گروه‌هاي شاهد و تجربي به مدت 8 جلسه و در طول 2 ماه به ترتيب تحت آموزش با روش سخنراني و نقشه مفهومي توسط محقق قرار گرفتند. يك پس‌آزمون بلافاصله و آزمون يادداري 4 هفته بعد از اجراي دوره گرفته شد. براي جمع‌آوري داده‌ها، از آزمون پيشرفت تحصيلي محقق‌ساخته، متشكل از دو قسمت استفاده گرديد، كه سطوح دانش و يادگيري معنادار (درك و كاربرد) دانشجويان را در زمينه درس قلب و عروق بررسي مي كرد. حداقل و حداكثر نمره قابل كسب از اين آزمون، صفر و 40 بود. براي تجزيه و تحليل داده‌ها از آزمون آماري آناليز واريانس با‌ اندازه‌گيري مكرر و تي مستقل استفاده شد. نتايج: ميانگين نمرات يادگيري در گروه شاهد از (48/2±87/11) قبل از مداخله به (49/2±69/25) در پس‌آزمون و (37/3±21/21) در آزمون يادداري رسيد. در گروه تجربي، ميانگين نمرات يادگيري از (4/5±30/15) قبل از مداخله به (81/2±21/32) در پس‌آزمون و (84/2±72/26) در آزمون يادداري رسيد. تفاوت ميانگين‌ها در درون هر دو گروه از نظر آماري معنادار بود (05/0p < ). ميانگين تفاوت نمرات پس‌آزمون با پيش‌آزمون در گروه نقشه مفهومي (18/5±90/16) نسبت به گروه سخنراني (12/3±81/13) اختلاف آماري معنادار داشت (934/2,t=005/0p < ). نتيجه‌گيري: روش نقشه مفهومي مانند روش سخنراني باعث ارتقاي يادگيري و يادداري دانشجويان پرستاري مي‌شود؛ ولي تاثير روش نقشه مفهومي در ارتقاي يادگيري و يادداري بيشتر از روش سخنراني است

Introduction: Nursing educators should use teaching methods that promote deep learning and retention. The aim of this study was to compare the effects of lecture and concept mapping approaches on the nursing students’ learning and knowledge retention in cardiovascular nursing course. Methods: In a quasi- experimental study on two groups with pre test -post test design, 66 fifth-semester nursing students were selected through census method and randomly divided into two groups (experiment and control). After pre test, control and experiment groups received education for 8 sessions during 2 month, either by lecture method or concept mapping, respectively. Then, they took the post-test and after 4 weeks the retention test. To gather data, an achievement test consisting of two parts and with a score range of 0-40 was used which evaluated students knowledge and meaningful learning in cardiovascular nursing course. The data were analyzed through repeated measure ANOVA and independent T tests. Results: The mean of exam scores in the lecture group changed from 11.87± 2.48 in pre test to 25.69±2.49 in post test and to 21.21±3.37 in retention test. The mean of learning scores in the concept mapping group changed from 15.30± 5.4 in pre test to 32.21±2.81in post-test and to 26.72±2.84 in retention test. The differences of mean scores were statistically significant within both groups (P < 0.05). The mean of score increments from pretest to post test in concept mapping group (16.90± 5.18) was more than lecture group (13.81± 3.12, t=2.394, p < 0.005). Conclusion: Both methods are effective ways to improve learning and retention scores in nursing students but concept mapping method is more effective.