پديد آورندگان :
محموديان، حسين نويسنده دانشيار گروه جمعيت شناسي دانشگاه تهران , , خدامرادي، حسام نويسنده كارشناس ارشد جمعيت شناسي ,
كليدواژه :
اشتغال زنان , باروري , بعد خانوار , پيشرسي ازدواج زنان 19-15 ساله , تحصيلات عالي زنان , توسعه , قوميت
چكيده فارسي :
صنعتي شدن و شهرنشيني تغييرات ساختاري به دنبال خود آورد و نهاد خانواده نيز از اين تغييرات تاثير پذيرفت چرا كه اين دو عوامل نقش مهمي در كاهش باروري و افزايش اميد به زندگي داشت و در نتيجه زمينه براي تحصيلات و مشاركت زنان فراهم شد، سن ازدواج و فرزندآوري بالا رفت و به دنبال آن فردگرايي، افزايش توقعات و انتظارات از زندگي زناشويي و افزايش درآمد زنان، تاثير مهمي در افزايش طلاق داشته است. با توجه به اينكه طلاق در دهه هاي اخير در كشورهاي صنعتي و بيشتر كشورهاي در حال توسعه روندي صعودي به خود گرفته است و از آنجايي كه ايران كشوري در حال توسعه است و نهاد خانواده تحت تاثير روند مدرنيزاسيون دچار تغييراتي شده است. سيوال اصلي اين است: آيا بين توسعه يافتگي و طلاق در ايران رابطه اي مستقيم وجود دارد؟
روش تحقيق، اسنادي و بر پايه تحليل ثانويه داده هاي سرشماري مركز آمار ايران و سالنامه آماري ثبت احوال و اطلاعات وزارت بهداشت در سال 1385 بوده است. كل شهرستان هاي كشور در سال 1385، 331 شهرستان بوده كه از اين تعداد 101 شهرستان به دليل نداشتن آمار طلاق حذف شده است و در مجموع 230 شهرستان به عنوان جامعه آماري و نمونه انتخاب شده است. شاخص توسعه توسط نرم افزار Taxonomy (تاكسنومي عددي) ساخته شده است. سپس براي تحليل رابطه اين متغيرها با طلاق از نرم افزار Spss استفاده شده است.
با توجه به مقدار ضريب همبستگي و سطح معني داري(01/0 > p و 421/0=R)، رابطه معني دار و مستقيمي بين توسعه و طلاق وجود دارد. پس مي توان با توجه به جهت ضريب همبستگي ادعا نمود كه با افزايش ميزان توسعه يافتگي طلاق نيز افزايش پيدا مي كند. به منظور بررسي تاثير همزمان متغيرهاي مستقل بر طلاق از تحليل رگرسيوني استفاده شده است كه از مجموع هفت متغير مستقل (توسعه، قوميت (فارس، ترك، كرد، لر و ساير)، بعد خانوار، باروري، پيشرسي ازدواج زنان 19-15 ساله، اشتغال زنان، تحصيلات عالي زنان) وارد شده در معادله رگرسيوني فقط سه متغير از متغيرهاي تحقيق يعني توسعه، قوميت (كرد) و باروري رابطه معني داري با متغير وابسته داشته اند و اين سه متغير در مجموع حدود 25 درصد از تغييرات متغير وابسته را تبيين مي?كنند. در نهايت متغيرهاي توسعه، قوميت و باروري اثر مستقيمي روي طلاق داشته اند سهم متغير توسعه از بقيه بيشتر بوده است. متغيرهاي تحصيلات عالي زنان و اشتغال زنان نيز روي توسعه تاثير گذار بوده اند و اثر اين دو روي طلاق غيرمستقيم بوده است.
چكيده لاتين :
Industrialization and urbanization have both led to structural changes; as
a result, family has been affected by the changes, because these two factors
played an important role in reducing fertility and life expectancy. As a result
of the above- mentioned issues, ground is paved for womenʹs education and
cooperation. Marriage age and giving birth to babies has gone up. As a result,
individualism, enhancement of expectations from marriage, and womenʹs income
increase, has significantly contributed to increasing divorce rate. With
respect to the fact that divorce, over the past decades has had a rising trend
in industrial countries and many developing countries, and whereas Iran is
a developing country, family organ has been subject to changes under modernization
trend. The question to be answered is: «Is there a direct relationship
between development and divorce in Iran?»
The research is of documentary type and based on secondary analysis of
headcount data of Iranʹs statistics centre and statistical yearbook of "Birth Registry
Office" and Health Ministry information in 2006.
The total number of towns in Iran was 331, in 2006.101 out of 331 towns,
due to absence of divorce statistics have been omitted. All together, 230 towns
selected as statistical and sample group.
Development index is developed by taxonomy software, and SPSS is used
to analyze the relationship between variables and divorce. With respect to the
amount of correlation coefficient and level of significance (R=0.421, P < 0.01),
there is significant and direct relationship between development and divorce.
Therefore, with respect to the direction of correlation coefficient, it can be argued
that there is direct relationship between level of development and divorce.
Regression analysis is used to review the simultaneous impact of independent
variables on divorce. Three variables out of seven independent variables- development,
ethnicity, family dimension, and fertility, marriage prematurity of
women ranging from 15 to19, women employment, and women higher education-
have entered regression equation which are: development, ethnicity
and fertility have significant relationship with dependent variable. These three
variables all together account for 25 percent of changes in dependent variable.
Finally, variables of development, ethnicity and fertility have had direct impact
on divorce, and share of development variable has been more than the others.
Variables of women higher education and employment have been also effective
on development; however their impact on divorce has been indirect
