آزمون نظريه نفرين منابع با رويكرد تحليل تطبيقي بين‌كشوري

The Examination of the Theory of Natural Resource Curse: A Cross-National Comparative Analysis

آثار منابع درآمدي دولت‌ـ ملت‌ها، به‌ويژه در دهه‌هاي اخير، توجه بيشتري را به خود جلب كرده است. طرح نظرياتي مانند دولت رانتير، نفرين منابع طبيعي، و بيماري هلندي در حوزه‌هاي مختلف علوم اجتماعي حكايت از اين مسيله دارد. در زمينه تبعات وفور منابع مختلف درآمدي دولت دو ديدگاه متناقض مطرح است: عده‌اي معتقدند وفور منابع تبعات منفي بر ساختار اجتماعي‌ـ سياسي كشورها دارد، در نقطه مقابل، مخالفان ايده فوق بر تبعات مثبت وفور منابع بر رشد نهادهاي دموكراتيك، قانون‌گرايي، كارآمدي حاكميت، ثبات سياسي و... تاكيد كرده‌اند. نويسندگان اين مقاله درصدد برآمده‌اند به شكل خلاصه ديدگاه‌هاي مطرح‌شده را ارايه و تبعات صادرات كالاهاي اوليه و كمك‌هاي خارجي را با استفاده از N بزرگ آزمون كنند. داده‌هاي مربوط به متغيرهاي تحقيق از منابع مختلف بين‌المللي براي تمام كشورهايي كه داراي داده‌هاي معتبر بوده‌اند گردآوري و به شكل ميانگين براي دوره زماني 1996 تا 2009 تحليل شده است. يافته‌هاي تحقيق ضمن تاييد آثار منفي وفور منابع نشان مي‌دهند منابع طبيعي بر ميزان ثبات سياسي و ميزان دموكراسي اثر منفي بيشتري دارد، درحالي كه تاثير منفي كمك‌هاي خارجي بر ميزان كنترل فساد و حاكميت قانون بيشتر است و بر ميزان دموكراسي تاثير معني‌داري ندارد.

In recent decades, the effect of the sources of state-nation’s income on society has attracted more attention. Theories such as the renter state, natural resource curse, and the Dutch disease in different fields of social science support this argument. There are two paradoxical views on the consequences of state different revenue resource abundance. Some scholars point out to the negative consequences of resource abundance on socio-political structure of country. In contrast, the opponents emphasize on positive consequences of resource abundance on the growth of democratic institutions, rule of law, effective governance, political stability, and so on. The authors have provided a summary of different views and then, examined the effects of primary commodity exports and foreign aid by using a large Number of cases. Data were gathered from international sources for all countries with reliable data, and its average from 1996 to 2009 was analyzed. The research findings confirmed negative effects of resource abundance. The negative impact on political stability and democracy is more outstanding than others while the negative impact of foreign aid on corruption control and the rule of law are higher, and foreign aid has no significant effect on democracy.