فلسفه ي مابعدالطبيعه در نظام سينوي (براساس بازخواني مقاله اول الاهيات شفا)

Metaphysics in Avicenna’s Philosophy: Based on the First Essay of Kitāb Al-Shifā

گرچه بحث از رشته فلسفي مستقلي تحت عنوان متافلسفه (Metaphilosophy) پيشينه چنداني ندارد، وبويژه بعد از تاملات جدي كانت در باب هويت معرفتي فلسفه آغاز ودر دهه 1960 به عنوان يك موضوع جدي طرح شده است. اما از همان آغاز ظهورتفكر فلسفي در يونان _ هرچند به نحو جنبي وپراكنده _بحث از چيستي خود فلسفه ومباحثي چون موضوع ، غايت وروش فلسفه يكي از مباحث فلسفي بوده وارسطو چنانكه در اين مقاله بدان پرداخته ايم در مواضع متعددي به تامل در چيستي فلسفه پرداخته است ودر ميان موضوعات گوناگون ،«موجود بما هوموجود» و «امور مفارق» را از موضوعات عمده فلسفه دانسته است.بعدها ابن سينا به نحو تفصيلي اولين مقاله الهيات شفا (بويژه فصول اول ودوم) را به اين بحث اختصاص داده ونظر فوق را ضمن يك بحث سلبي درباب آنچه موضوع فلسفه نيست بلكه از مسايل آنست( خدا و مسب الاسباب ) ويك بحث ايجابي درباب آنچه موضوع فلسفه است ( موجود بماهوموجود وامور مفارق) به مسند تحقيق نشانده است.اين مقاله كوشيده تا به تاملات انتقادي در ديدگاه ابن سينا در باب موضوع فلسفه ورابطه آن با امور مفارق، طبيعيات ورياضيات ودر واقع به نقد متافلسفه ابن سينا در الهيات شفا بپردازد.

Debate over an independent philosophical field under the title of Metaphilosophy is rather a new one and has particularly begun with Kant’s serious reflections on the cognitional nature of philosophy and by the 1960s reaches its climax as a serious issue. However, from the outset of philosophical thinking in Greece– although sporadically– debate over the nature of philosophy and its subject, method and end has been one of the important issues of philosophy. Aristotle, as will be discussed in this article, on several occasions reflects on the nature of philosophy and enumerates its main subjects such as “being as being” and “separate substance”. Afterwards, Avicenna elaborately explained this issue in the first essay of Kit?b Al-Shif??, especially in the first two chapters of it. He elaborates it, on the one hand, by a negative approach and discusses things which are not the subjects of philosophy but are its problems, such as God and the Cause of causes, and on the other hand, by an affirmative approach discusses the subjects of philosophy, such as “being as being” and “separate substance”. This article tries to survey Avicenna’s views on the subject of philosophy and its relation with separate substance, physics and mathematics. In fact, it criticizes the Avicenna’s Metaphilosophy of Kit?b Al-Shif?