بررسي روند تغييرات كيفيت آب زيرزميني دشت اردبيل با استفاده از

Trends of Groundwater Quality of Ardabil Plain Using the Spearman Method

بررسي روند تغييرات كيفيت آب زيرزميني در برنامه‌ريزي و مديريت پايدار منابع آب هر منطقه از اهمّيت بسزايي برخوردار است. در مطالعه حاضر روند تغييرات كيفي آب زيرزميني دشت اردبيل با توجه به اطلاعات 32 ايستگاه پيزومتري در دوره آماري 1374 تا 1387 با آزمون ناپارامتري اسپيرمن مورد بررسي قرار گرفت. متغيرهاي هيدروژيوشيميايي مورد بررسي شامل متغيرهاي مجموع كاتيون‌ها، مجموع آنيون‌ها، خاصيت اسيدي (PH)، سختي كل (TH)، هدايت الكتريكي (EC)، سديم (Na+)، يون سولفات (So42-)، درصد سديم (Na)، منيزيم (Mg2+)، مقدار مواد جامد حل شده در آب (TDS)، نسبت جذب سديم (SAR)، كلسيم (Ca2+)، پتاسيم (K+)، كلر (Cl-) و يون بي كربنات (HCO3-) است. متغيرهاي مذكور معمولاً دو بار در سال (ماه پرآب و ماه كم آب) اندازه‌گيري مي‌شود. شيب خط روند براي يكايك متغيرها با روش تخمين‌گر سن (Sen) محاسبه شد. نتايج نشان داد كه روند تغييرات غلظت تمام متغيرهاي كيفي آب در همه ايستگاهها افزايشي بوده است. در بين متغيرها، بيشترين روند مثبت معني دار در هر يك از دو ماه متعلق به متغير TDS بوده است و متغيرهاي مجموع آنيون‌ها، مجموع كاتيون‌ها، سديم، هدايت الكتريكي، TDS، كلسيم و سولفات‌ها نيز داراي بيشترين مجموعه‌هاي معني‌دار مثبت در اكثر ايستگاهها بوده‌اند. ميانه شيب خط روند براي تمام متغيرها مثبت بود. در حالت كلي نتايج تحقيق نشان داد كه كيفيت آب زيرزميني اين دشت طي سالهاي اخير از افت شديدي برخوردار بوده و اين روند تغييرات در قسمت‌هاي شمال، مركز و شرق به طور چشمگيري افزايشي بوده است.

Study of groundwater quality trend in any region is very important from the view of scheduling and sustainable water resources management. In the present study trend analysis conducted on groundwater quality based on information of 32 piezometeric stations located in the Ardabil plain from 1993 to 2008 using the non-parametric Spearman test. Hydrogeochemical variables studied here are Total anions, Total Cations, calcium, magnesium, sodium (Na+), potassium (K), chloride (Cl-), bicarbonate (HCO3-), total hardness (TH), electrical conductivity (EC), sulfate (SO4-2), total dissolved solids (TDS), Na% and pH, which are measured two times a year.One measurement belonged to the month in which groundwater level reach to its highest level that named wet month and other in lowest level that named these as dry months in the present study. Trend line slope estimated using the Sen’s estimator approach. Results showed that concentration of all groundwater quality variables exhibited upward trends at all stations. TDS is the parameter that witnessed the most significant trend in two mentioned months (wettest and driest). For the detected rising trends, the most significant parameters are Cations, EC, Ca and TDS in the most of stations. Median of slopes was positive in the case of all variables. Results for slope of trend lines were shown by Box and Whisker plots for four parameters. In general, quality of Ardebil plain groundwater decreased in the study time period. Strong positive trends observed for water quality in the north, central and east part of the Ardabil plain.