عوامل موثر بر ريسك توليد انار با رويكردي به فقر (مطالعه‌ي موردي: روستاهاي بخش مركزي شهرستان شهرضا)

Factors Affecting the Pomegranate’s Production Risk with Emphasizing on Poverty(As a Case Study:Villages of Shahreza Central Region)

فقر يك ويژگي مهم اقتصادي- اجتماعي اثرگذار بر فعاليت‌هاي اقتصادي كشاورزان روستايي است و از آنجايي كه ويژگي‌هاي اقتصادي- اجتماعي بر رفتار ريسك‌گريزي كشاورزان موثر است؛ بررسي ريسك با رويكرد فقر اهميت به سزايي دارد. در مطالعه ي حاضر ميزان ريسك نهاده‌هاي توليدي محصول انار، با استفاده از روش تخمين حداكثر راستنمايي(MLE) و برآورد تابع توليد تصادفي تعميم‌يافته‌ي محصول در روستاهاي بخش مركزي شهرستان شهرضا تحليل گرديد. وضعيت فقر كشاورزان مورد مطالعه، توسط شاخص فقر در سه گروه ريسك‌گريزي كم، متوسط و زياد بررسي گرديد. سپس براساس كشش نهاده‌اي تابع توليد، پارامتر ريسك‌گريزي محاسبه و تاثير ويژگي‌هاي اقتصادي- اجتماعي اناركاران بر آن مورد ارزيابي قرار گرفت. همچنين، فاصله ي درآمدي كشاورزان از خط فقر مطلق به عنوان طبقه ي فقري آنها در نظر گرفته شد و به عنوان متغير كيفي موثر بر پارامتر ريسك‌گريزي منظور گرديد. كشاورزان مورد مطالعه از طريق نمونه‌گيري خوشه‌اي دو ‌مرحله‌اي از انار‌كاران روستاهاي بخش مركزي شهرستان شهرضا انتخاب گرديدند. نتايج حاصل از تخمين نشان داد كه نهاده‌هاي سطح زيركشت و كودهاي شيميايي داراي تاثير مثبت بر ريسك توليد انار هستند و ميزان آب مصرفي، كود دامي و نيروي كار نيز داراي اثرگذاري منفي بر ريسك توليد آن مي‌باشند. علاوه بر اين فقر، عامل فزاينده و تعداد افراد خانواده و سطح زيركشت عامل كاهنده ي پارامتر ريسك‌گريزي كشاورزان شناخته شدند. در نهايت پيشنهاد گرديد كه با هدف مديريت ريسك بهره‌برداران، سياست‌هاي تامين نهاده‌هاي كود فسفات و نيترات در زمان مناسب، گسترش بيمه ي محصول و كاهش فقر اعمال شود. طبقه بندي JEL : D81 .

Poverty is an important socio – economic feature that affects the economic activities of rural farmers; since the socio – economic characteristics are effective on farmers’ risk aversion behavior, risk assessment becomes more important with the consideration of poverty. In this study, inputs risk of Pomegranate production in the villages of Shahreza’s central region were analyzed, using maximum likelihood estimation (MLE) and generalized stochastic production function. Poverty status of farmers was examined, in the three groups with low, medium and high-risk aversion, by calculating the poverty index. Then the risk aversion parameter was calculated, based on input elasticity of production function, and the effect of socio - economic characteristics of farmers on it was evaluated. Also, the gap between farmers’ income and absolute poverty line was considered as their poverty category, which was intended as the dummy variable affecting the risk aversion parameter. The farmers under studying were selected through two-stage cluster sampling of Pomegranate farmers in villages of Shahreza’s central region. Results of the estimation show that inputs of cultivation areas and fertilizers have positive effects on pomegranate production risk and the amount of water; manure and labor have negative effects on it. In addition, poverty was recognized as an increasingly and family size and cultivation area were recognized as reducer factors on risk aversion parameter. Finally, it was suggested to applying the policies of providing phosphate and nitrate fertilizers on the suitable time, extending product insurance and reducing poverty to achieving the aim of risk management for producers.