بررسي فلوريستيك و مقايسه تنوع زيستي گياهي در شدتهاي مختلف چرا (مطالعه موردي: مرتع نيمه استپي بهاركيش قوچان)

Floristic composition and plant diversity under different grazing intensities: case study semi steppe rangeland, Baharkish, Quchan

چراي دام از عوامل مهم تاثيرگذار بر ساختار جامعه و تركيب گونه اي اكوسيستم هاي مرتعي است كه مي تواند باعث تغييراتي در تنوع پوشش گياهي نيز شود. هدف اصلي اين تحقيق مطالعه فلور و مقايسه تنوع زيستي گياهي در سه رويشگاه مرتعي با شدت چراي متفاوت در منطقه بهاركيش قوچان بود. بدين منظور در امتداد يك گراديان مكاني چراي دام، سه رويشگاه با شدت چراي كم، متوسط و شديد به صورت سيستماتيك انتخاب و در هر سايت 20 واحد نمونه برداري يك مترمربعي بصورت تصادفي در طول 3 ترانسكت مستقر شد. فهرست گونه هاي گياهي موجود در هر واحد نمونه-برداري همراه با مقادير فراواني و درصد پوشش آنها ثبت گرديد. شاخصهاي تنوع سيمپسون و شانون و شاخصهاي يكنواختي كامارگو و اسميت و ويلسون محاسبه شد. مطالعات فلوريستيكي منجر به شناسايي 156 گونه از 34 تيره شد. بيشترين درصد گياهان متعلق به عناصر ايران- توراني بود. مقدار عددي شاخص تنوع شانون و سيمپسون در سايت چراي متوسط بطور معني داري بيشتر بود و سايت چراي شديد نيز بطور معني داري كمترين ميزان را به خود اختصاص داد. به طوري كه شاخصهاي يكنواختي در سايت شدت چراي كم و متوسط تفاوت معني داري نشان ندادند. درحالي كه مقدار آنها در سايت چراي شديد بطور معني داري كمتر بود. نتيجه گيري، رعايت شدت چراي مناسب دام در مراتع نيمه خشك براي حفظ تنوع گونه اي ضروري است؛ سطوح چراي متوسط باعث حفظ تنوع گونه اي مي شود، درحالي كه چراي سبك و بسيار شديد مي تواند منجر به كاهش و از بين رفتن برخي گونه-هاي گياهي حساس گردد.

Livestock grazing is one of the most influencing factors on the rangeland community structure and composition, which can also change the vegetation diversity. The main aim of this research was to survey the flora and plant biodiversity at three rangeland sites, being used under different grazing intensities, Baharkish, Quchan, Iran. Three sites were systematically selected along a spatial gradient of low, moderate and high grazing intensity, and 20 quadrates were randomly established within each site. Species composition, abundance and canopy cover were recorded within the quadrates. Simpson and Shannon diversity and Carmago and Smith & Wilson evenness indices were measured for each site. Floristic studies led to the identification of 156 plant species belonging to 34 families. The floristic composition of the area was strongly dominated by the Irano-Touranian elements. Shannon and Simpson diversity indices were significantly higher under the moderate than the low and heavy grazing intensity sites and the lowest diversity was significantly recorded for the heavy grazing site. Evenness indices did not significantly differ between the low and moderate grazing sites, but it was significantly lower under the high grazing site. In conclusion, proper livestock grazing is necessary for preservation of species diversity in the semiarid rangelands; Moderate grazing maintained the species diversity while light and sever grazing reduced or even eliminated some sensitive plant species.