افزايش بنيه گياهچه با مديريت تراكم پنجه در توليد بذر گونه Host Agropyron elongatum

Seedling vigor enhancement by tiller density management in seed production of perennial grass (Agropyron elongatum Host)

توجه به كيفيت بذر علاوه بر كميت آن در ايستگاه‌هاي توليد بذر گياهان مرتعي ضروري به نظر مي رسد. براي اين منظور آزمايشي با هدف تعيين تراكم مطلوب پنجه و تاثير آن بر ميزان كميت و كيفيت توليد بذر گونه A. elongatum در ايستگاه توليد بذر گياهان مرتعي نيشابور اجرا شد. در اين آزمايش پنج تيمار مديريت تراكم بوته (برحسب پنجه) به صورت شاهد (تراكم تقريباً 500 پنجه در متر مربع)، كاهش 50 درصد پنجه با دو آرايش حذف يك در ميان خطوط كشت و حذف پنجه روي رديف (250 پنجه)، حذف 65 درصد (325 پنجه) و 75 درصد (375 پنجه) در متر طول روي هر رديف كاشت در مرحله خروج خوشه از برگ پرچمي روي گياهان 3 و 6 ساله به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي در 4 تكرار اجرا شد. صفات مورد بررسي پس از رسيدن بذر شامل عملكرد دانه، درصد خلوص فيزيكي، درصد بذر زنده خالص، بنيه بذر توليدي از طريق وزن خشك ريشه چه و ساقه چه با استفاده از كشت هيدروپونيك‌‌ ‌(روي آب) بودند. نتايج نشان داد كه گياهان 3 ساله از افزايش عملكرد دانه و خصوصيات كيفي بذر بيشتري در مقايسه با گياهان 6 ساله برخوردار بودند )05/0.(P < كاهش تراكم پنجه تاثيري بر درصد جوانه‌زني نهايي تيمارهاي مختلف نداشت. همچنين عملكرد در كمترين و بيشترين مقدار تنك پنجه نسبت به شاهد (تراكم موجود) به‌ترتيب 17 و 40 درصد كاهش نشان داد. از طرفي كاهش شديد پنجه (حذف 75 درصد) سبب افزايش وزن خشك ريشه چه، ساقه چه، بنيه گياهچه و درصد خلوص به ترتيب 5 ، 12، 12 و 8 شد. همچنين تاثير مثبت كاهش تراكم پنجه بر افزايش بنيه گياهچه در گياهان 6 ساله بيشتر از 3 ساله بود. به طور كلي نتايج اين تحقيق نشان داد كه براي توليد بذر A. elongatum با كيفيت و كميت مطلوب در اين ايستگاه تراكم پنجه بايد حداقل به نصف تراكم موجود كاهش پيدا كند. همچنين افزايش بيش از حد تراكم پنجه سبب شده كه انرژي مصرف شده (كود و آبياري) بيشتر براي افزايش بخش رويشي (توليد علوفه) نسبت به بخش زايشي (توليد بذر) عمل كرده كه خود سبب كاهش كيفيت بذر توليدي-شده و مشكلات برداشت را به دنبال دارد.

Considering seed quality beside production quantity is essential in range seed production stations. A field experiment was conducted to evaluate tiller density effect on seed characteristics and yield in 2005 at the Nyshaboor station. Five treatments in tiller removing including 50% as row full removal every other ones, 50% (250 tillers), 65% (325 tillers), and 75% (375 tillers) on long row, and plus control (500 tiller per m2) were applied on 3 or 6 years old plants at booting stage in A. elongatum. After ripening seed, seed yield, seed purity and seedling vigor (root and shoot dry weight under hydroponics condition) were measured. The experiment was conducted as combination factorial (plant age and tiller density) using completely randomized design with four replicates. The results showed that 3 years old plants were better than 6 years old for seed yield and qualitative characters (P < %5). Thinning treatments had no effects on germination percentages. Yield reduction by 17 and 40% occurred with 50 and 75% tiller removal respectively compared to control. Decreasing density by75% resulted in increased root and shoot dry weights, seedling vigor and seed purity by 5, 12, 12, and 8 percent respectively. These results suggest that for high seed quality supply the plant density should be reduced at least 50% at this station. Also, better management is needed for increasing seed yield and seedling vigor by decreasing tiller production and vegetative growth to allocate more carbohydrates to seed production.