تحليل روند دما در برخي از ايستگاه‌هاي مناطق خشك و نيمه‌خشك كشور

Analysis of Temperature changes Trend in Arid and Semi-arid Regions

تغيير اقليم و افزايش دما از مسايل مهم زيست‌محيطي بشر به حساب مي آيد. با بررسي روند تغييرات ميانگين دماي هوا مي توان تغييرات اقليمي در منطقه را رديابي نمود. پژوهش هاي انجام شده در جهان به طور عمده بيانگر افزايش تدريجي دماي متوسط است. در اين تحقيق به منظور شناسايي تغييرات زماني پارامتر هاي دمايي (حداقل، حداكثر و متوسط) از مشاهدات 10 ايستگاه سينوپتيك در دوره 1384-1335 در مناطق خشك و نيمه‌خشك كشور استفاده شده است. در اين تحقيق از روش رگرسيون خطي و نيز با توجه به ماهيت غيرخطي بودن عناصر اقليمي از روش نا پارامتريك من-كندال بهره گرفته شده ‌است، كه معني‌داري در هر دو روش، نتايج تقريباً يكساني را نشان مي دهد. نتايج در دوره‌ي مشترك آماري نشان داد كه در دماي حداكثر، حدود 70 درصد ايستگاه ها و در دماي متوسط و حداقل حدود 90 درصد ايستگاه ها شاهد روند معني‌دار مثبت سالانه بودند. بيشترين تغييرات در بين پنج دهه‌ي مورد مطالعه، به ميزان 49 درصد در دهه‌هاي سوم و چهارم به وقوع پيوسته است. روند افزايشي دما به خصوص براي ميانگين هاي ماهيانه دماي حداقل شبانه مشهودتر بود. نتايج نشان داد كه استثناياً در شهر بيرجند، در بعضي ماه ها روند معني‌دار منفي به وقوع پيوسته است

Climatic changes and increase of air temperature is considered as one of the important environmental issues of the world wide .Climatic changes in certain regions can be detected by studying the mean air temperature. the researches made in the world mainly indicate the gradual increase of mean air temperature .In this study, to identify the temporal changes in temperature (minimum, maximum, mean), the observations (1956-2005) of 10 meteorological stations distributed in arid and semi-arid regions were applied. In this study, linear regression method and with respect to non-linear nature of climatic elements, non parametric Mann-Kendall method was used, which shows approximately similar results. The results of the two statistical periods showed that in maximum temperature about 70% of the stations and in the mean and minimum temperature about 90% of the stations showed an annual meaningful and positive trend . Most of changes, among the five study decades, with the amount of 49% has been occurred at the third and fourth decades. . The increasing trend of temperature is more visible for monthly minimum nocturnal temperatures. Exceptionally, Birjand exhibited decreasing (negative) trend for few months. Keywords: Temperature trend, Linear regression, Mann-Kendall test, Climate change.