تاثير كاربرد ورمي‌كمپوست، بيوفسفات و ازتوباكتر بر كمّيت و كيفيت اسانس گياه دارويي بادرشبي (Dracocephalum moldavica L.)

Effect of vermicompost, biophosphate and azotobacter on quantity and quality of essential oil of Dracocephalum moldavica L.

بادرشبي (Dracocephalum moldavica L.) گياهي علفي و يكساله از خانواده نعناييان است كه از اهميت زيادي در ايران و جهان برخوردار مي‌باشد و از اسانس حاصل از پيكر رويشي آن در صنايع مختلف داروسازي، غذايي و آرايشي و بهداشتي استفاده مي‌شود. به منظور بررسي اثر كودهاي بيولوژيك بر كمّيت و كيفيت اسانس گياه دارويي بادرشبي شامل مقدار اسانس و ميزان ژرانيول، ژرانيال و ژرانيل استات در اسانس، آزمايشي به‌صورت فاكتوريل سه عاملي با استفاده از عامل‌هاي ورمي‌كمپوست (صفر، 15 و 30 % حجم گلدان)، ازتوباكتر (كاربرد و عدم كاربرد) و بيوفسفات (كاربرد و عدم كاربرد) در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي با دوازده تيمار و سه تكرار در سال زراعي 1388 به‌صورت گلداني در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه تربيت مدرس به اجرا درآمد. مقايسه ميانگين‌ها توسط آزمون مقايسه دانكن در سطح احتمال 5% انجام شد. نتايج حاصل از اين پژوهش نشان داد كه بيشترين مقدار اسانس در پيكر رويشي (74/0%) و بيشترين ميزان ژرانيل استات در اسانس (1/61%) در تيمار سطح سوم ورمي‌كمپوست حاصل شد. همچنين بيشترين مقدار ژرانيول در اسانس (2/24%) در تيمار سطح دوم ورمي‌كمپوست × عدم كاربرد بيوفسفات و بيشترين مقدار ژرانيال در اسانس (2/18%) در تيمار سطح دوم ورمي‌كمپوست × عدم كاربرد ازتوباكتر، حاصل شد.

Dracocephalum moldavica L. is an annual species of the Lamiaceae family with local and global importance. The aerial parts of the plant containing essential oil used in medicinal, cosmetic and food industries. In order to study the effects of biofertilizers on quantity and quality of essential oil in Dragonhead including the content of the essential oil and the content of the geraniol, geranial and geranyl acetate in the essential oil, an experiment was conducted at Tarbiat Modarres University in 2009. The factors were vermicompost (0, 15, 30% V/pot), Azotobacter (inoculated and non-inoculated) and phosphatic biofertilizer (inoculated and non-inoculated). A factorial experimental design was applied in a randomized complete blocks with twelve treatments and three replications. Mean comparison was carried out using Tukey multiple range test at 5% level. Results showed that the highest essential oil content (0.74%) and geranyl acetate content in the essential oil (61.1%) were obtained at the third level of the Vermicompost treatment (30%). The highest geraniol and geranial content in the essential oil (24.2% and 18.2%) respectively were obtained with V15× B0 and V15×A0.