تخمين ارزش اقتصاد غير رسمي در ايران بر مبناي متغيّرهاي زيست محيطي: رهيافت فيلتركالمن

Estimating the Value of Informal Economy in Iran Based on Environmental Variables: The Kalman Filter Approach

اقتصاد غيررسمي و يا اقتصاد گزارش نشده، يكي از مشكلات كشورهاي در حال توسعه است كه كارايي فعاليت هاي اقتصادي در بخش رسمي را تحت تاثير قرار مي دهد. از آنجا كه فعاليت اقتصاد غيررسمي معمولاً با فرار از قوانين و مقرّرات محيط زيست همراه است، اين بخش، يكي از عوامل آلوده كننده هوا در كشورها به ويژه در كشورهاي درحال توسعه به شمار مي رود. از طرف ديگر، حجم فعاليت هاي صنعتي و مساحت جنگل نيز از عوامل موثر بر آلودگي هستند. دراين مقاله، متغيّر پنهانِ اقتصاد غيررسمي كه برابر است با تفاوت توليدكل و گزارش شده، با استفاده از روش فيلتركالمن و برمبناي متغيرهاي زيست محيطي شامل انتشار دي اكسيد كربن و مساحت جنگل براي اقتصاد ايران، طي سال هاي 1388-1359 تخمين زده شده است. نتايج نشان مي دهد كه رابطه بلندمدت و معني داري ميان توليدكل، مساحت جنگل ها و تعداد كارگاه هاي صنعتي با انتشار دي اكسيدكربن در اقتصاد ايران وجود دارد. اين رابطه به ترتيب مستقيم، غير مستقيم و مستقيم برآورد شده و اندازه ضريب تاثير سه متغير فوق الذكر بر انتشار دي اكسيدكربن به ترتيب برابر با 589/0، 65/1- و 057/0 است. بر اساس نتايج بدست آمده، توليدكل برآورد شده، در تمامي سال ها از توليد گزارش شده بيش تراست كه بر اين اساس، وجود اقتصاد غيررسمي در ايران، تاييد مي شود. سهم اقتصاد غيررسمي از توليد ناخالص واقعي كشور در سال هاي مورد مطالعه، به طور متوسط 6/35 درصد برآورد شده است.

Informal economy i.e. unrecorded economy, is one of the important problems in developing countries which affects the efficiency of economic activities in formal sector. Informal economy is also an important source of air pollution. This paper aims at estimating informal economy in Iran over the period 1980-2009 based on the mount of CO2 emissions and the country forest areas and using Kalman Filter approach. The results indicate that: 1) there is a significant and long run relationship between CO2 emissions, the size of forest areas and firm’s industrial activities and total national product, 2) Total national product is more than recorded data in the study period so the existence of informal economy can’t be rejected during this period. 3) The average share of informal economy in total GDP is about 35.6 %.