مباني مشروعيت حبس در فِرَق (مذاهب) اسلامي

The Basics of the Imprisonment Legality Among the Islamic Schools of Thought

كيفر حبس يا زندان، از قديمي‌ترين شيوه‌هاي مجازات در جهان است كه در شريعت اسلامي نيز، با توجه به شان و كرامت انسان، اين مجازات به حكم ضرورت و به عنوان كيفري ثانوي پذيرفته شده است. در دنياي كنوني، مساله‌ي زندان و حبس يكي از معضلات دستگاه‌هاي قضايي بوده و حكومت‌ها را هم در امور مدني و هم در نظام كيفري و نيز در حقوق عمومي و خصوصي با مشكلات فراواني مواجه ساخته است. البته در انديشه‌ي ديني، منعي از به كارگيري حبس و زندان به صورت مطلق ديده نمي‌شود و ادله و نصوص شرعي درفرق اسلامي برجواز به كارگيري آن در موارد معدود دلالت دارد بر اساس نتايج به دست آمده، مجازات و كيفرحبس به استناد ادله‌ي چهارگانه مشروعيت دارد و سنت قولي و عملي و فعلي هردو صراحت دارد كه بايد در مواردي مجرمان را به حبس و زندان محكوم كرد. مقايسه‌ي تطبيقي مجازات زندان در دوران قديم و عصر جديد، با مكاتب فقهي اسلامي؛ بيانگر اين نكته است كه مجازات زندان در اسلام صرفاً درباره‌ي كشف حقيقت بوده كه فقها يا حاكمان جامعه اسلامي، براي افراد مظنون، به ويژه هنگامي كه احتمال فرار آنان مي‌رفته، از آن استفاده مي‌كرده‌اند. مجازات حبس در اسلام در موارد محدودي حد و در بيشتر موارد تعزير است. اهداف مجازات حبس در اسلام برقراري قسط و عدل، بازدارندگي و اصلاح و تربيت و حفظ نظام اجتماعي و تهذيب مجرم مي‌باشد.

The imprisonment penalty is one of the earliest means of punishments exerted in the world.According to the Islamic divine law,it is accepted to protect the status and dignity of man,and it is agreed that this penalty is a necessity and is considered as a secondary nature. In modern world, the quest of imprisonment is one of the dilemmas of the judicial systems which has caused the governments to encounter certain problems in civic affairs as well as in penalty system and in general and particular rights. Of course,there is no prohibition in this concern in the religious thought and speculation while the legal proofs and texts in different Islamic sects indicate its permission and application in a few cases. A comparative study on the imprisonment punishment in early times and in modern era with the Islamic jurisprudential schools reveals that the main purpose of imprisonment in Islam is simply to discover the reality so that the jurists or the rulers could apply in Islamic societies when the suspicious person might possibly escape from the punishment. The present paper seeks to indicate the aims of the imprisonment punishment in Islam which are to establish justice and equity and to prevent injustice and inequity in society as well as amending,training and preserving the social discipline and finally the criminalsʹ purification.