كاربرد مدلسازي فازي براي ارزيابي اثرات تفرج بر وزن مخصوص ظاهري خاك (مطالعه موردي: پارك جنگلي نور)

Application of fuzzy modeling to assess the impacts of recreation on bulk density as a physical factor (Case study: Nour forest park)

ارزيابي اثرات محيط زيستي روشي موثر براي حفاظت از منابع طبيعي است. با توجه به نياز روزافزون انسان به طبيعت و اثرات نامطلوب استفاده بيش از حد بر محيط زيست از جمله خاك، ضروري است كه فرايند ارزيابي آثار محيط زيستي در تعيين اهداف، بررسي شرايط پايه اي و همچنين پيش بيني و تخمين آثار محيط زيستي اجراي پروژه ها، به كار گرفته شود. در اين تحقيق براي ارزيابي اثرات تفرج بر وزن مخصوص ظاهري خاك در پارك جنگلي نور، از مدلسازي فازي استفاده شد. ابتدا سه منطقه تفرج متمركز، تفرج گسترده و شاهد، انتخاب و سپس يك شبكه منظم-تصادفي با 30 قطعه‌نمونه در هر منطقه پياده شد. در هر قطعه‌نمونه تعداد گردشگر و مدت زمان اقامت به عنوان شاخص هاي ورودي محاسبه و وزن مخصوص ظاهري خاك به عنوان شاخص خروجي برداشت شد. سپس شاخص هاي ورودي و خروجي، طبقه بندي و قواعد فازي بر اساس سيستم استنتاج ممداني تعريف شد. براساس مقايسه نتايج مدل با نتايج داده هاي تجربي، خطاي مدل 6 درصد بود كه بيانگر دقت مناسب مدل است. نتايج نشان مي دهد كه با افزايش تعداد گردشگران و مدت اقامت آنها در منطقه، وزن مخصوص ظاهري خاك افزايش مي يابد و زماني كه تعداد گردشگران به 20 نفر و مدت اقامت به 1 ساعت مي رسد، كوبيدگي خاك به حداكثر مي‌رسد و افزايش اين دو عامل ديگر تاثيري بر مقدار كوبيدگي خاك ندارد. همچنين نتايج نشان دهنده توانمندي مدلسازي فازي در پيش بيني اثرات فعاليت هاي تفرجي است.

Environmental impact assessment (EIA) is an effective way to protect the natural resources. Due to needs of human to nature and undesirable effects of over-exploitation on the environment including soil, environmental impact assessment process must be applied in determining the goals, studying the basic conditions, also forecasting and estimating the environmental impacts of project implementation. In this study, fuzzy modeling has been used to assess the environmental impacts in Nour forest park. Three regions containing intensive recreation, extensive recreation and control region were selected, and 30 sample plots were then established in the region as random-systematic. The number of tourists and duration of residence in each sample plot were calculated as input indicators and soil sample was considered as output index. Output and input indicators, classification and fuzzy rules were defined based on Mamdany system. Comparing Model’s results with experimental data showed mode’s error is 6% indicating that model accuracy is favorable. The results showed that with increasing the number of tourist and duration, soil bulk density is also increased, and when the number of tourist reaches to 20 people and duration to an hour, maximum soil compaction occur and further increasing of two factors have no effects on soil compaction. The results also indicated that a fuzzy modeling capability is suitable in predicting the effects of recreation activities and determining the capability of region.