اسپينل، تنها فاز كريستالوگرافي پايدار در مقابل سرپانتينيتي شدن در پريدوتيت هاي آميزه افيوليتي بافت در استان كرمان

Spinel as the most stable crystalogeraphic phases against serpentinaziation in peridotites of Baft ophiolite mélange in Kerman province

آميزه افيوليتي بافت با مساحت تقريبي 617 كيلومتر مربع، در امتداد گسل هاي بافت و شهربابك در جنوب استان كرمان قرار گرفته است. مطالعات صحرايي و ميكروسكوپي بر روي پريدوتيت ها، كروميتيت ها و دونيت هاي همراه در منطقه، حاكي از تشكيل آن ها در شرايط گوشته اي است. در اثر شدت بالاي سرپانتينيتي شدن در پريدوتيت هاي منطقه، تقريباً تمامي كاني هاي اوليه مانند اليوين و پيروكسن، از بين رفته اند و اسپينل ها تنها كاني مقاوم اوليه در مقابل سرپانتينيتي شدن در اين سنگ ها هستند كه در سنگ هاي كاملاً سرپانتينيتي شده، سالم باقي مانده اند. در اين مطالعه از تركيب شيميايي هسته هاي غيردگرسان اسپينل هاي موجود، براي تعيين ژنز و محيط تكتونيكي پريدوتيت ها و كروميتيت هاي منطقه استفاده شده است. سنگ هاي منطقه را از نظر منشا، مي توان به دو گروه تقسيم كرد: يكي پريدوتيت ها كه خود شامل هارزبورژيت، دونيت و لرزوليت بوده و به كمپلكس نوع آلپي تعلق دارند و در بين آن ها، هارزبورژيت ها، احتمالاً در نتيجه ذوب بخشي 15 تا 20 درصدي، از يك گوشته لرزوليتي بارور بوجود آمده اند. گروه دوم كروميتيت ها هستند كه مي توان براي آن ها يك منشا ماگمايي را پيشنهاد داد. كروميتيت هاي مورد مطالعه از نوع پاديفرم بوده و به صورت لايه هاي غيرممتد و يا عدسي توسط دونيت هاي كاملاً سرپانتينيتي شده احاطه شده اند. كروميت هاي موجود در منطقه، با ميانگين Cr2O3 برابر 8/62 درصد و Cr# برابر 83/0 از نوع كروميت غني از Cr مي باشند و جز كانسنگ هاي كروميت درجه يك دنيا محسوب مي شوند. با استفاده ازمقدار Mg# و Cr# موجود در آن ها مشخص مي شود كه كروميتيت هاي منطقه از مذابي با تركيبي بونينيتي در زون سوپراسابداكشن متبلور شده اند. محيط تشكيل پريدوتيت ها و كروميتيت هاي منطقه، احتمالاً يك زون سوپراسابداكشن در محيط پشت قوسي مي باشد.

Baft coloured mélange with approximate area 617 km2, is located along Baft and Shahr-e-Babak major faults in south of Kerman province. Field and microscopic studies on peridotites, chromitites and related dunites in this area indicate that they are formed in mantle environment. Because peridotites in this mélange have been deeply altered (serpentinized), primary minerals such as olivine and pyroxene have been changed into secondary minerals, spinels are only resistant primary minerals against alteration in these rocks that has been survived in completely serpentinized rocks. In this study, chemical compositions of spinelsʹ unaltered cores have been used for the petrogenesis and tectonic setting of the studied peridotites and chromitites. Based on evidences, the studied lithologies can be divided into two groups. The first group is peridotites include harzburgite, dunite and lherzolite that belong to Alpian type peridotites and the harzburgites, probably resulted from 15-20 percent partial melting of a fertile lhrzolitic mantle. Second groups are chromitites for which a magmatic genesis could be assumed. The studied chromitites are podiform and their parental magma is boninite. The chromites with average Cr2O3=62.8% and Cr#=0.83 are classified as Cr-rich chromitites or as the first grade type chromites in the world. Cr# and Mg# values indicate that the studied chromitites have been crystallized from boninite magmas, probably in suprasubduction zone setting in a back arc environment.