دگرساني گرمابي فسيل در مجموعه آتشفشاني- رسوبي ژوراسيك شمال شهركرد (پهنه سنندج- سيرجان)

Jurassic Fossil Hydrothermal Alteration Associated with Volcano-Sedimentary Complex in North of Shahrekord (Sanandaj-Sirjan zone)

مجموعه سنگ‌هاي آتشفشاني-رسوبي شمال شهركرد، به‌صورت كمربندي با راستاي شمال باختري-جنوب خاوري، در شمال شهركرد مركز استان چهارمحال و بختياري و در بخش مركزي پهنه سنندج سيرجان استقرار يافته است. سنگ‌هاي آذرين موجود در اين ناحيه به دو بخش عمده ماگمايي و آذر آواري تفكيك شده كه گروه اول شامل سنگ‌هاي آتشفشاني خاصه بازالت، بازالت آندزيتي و آندزيت و سنگ‌هاي نيمه‌عميق به ويژه دولريت و ميكروديوريت است و سنگ‌هاي آذرآواري نيز غالباً توف، توفيت، لاپيلي توف و آگلومرا به سن ژوراسيك فوقاني و فاز كوه‌زايي كيمرين مياني هستند كه در محيط تكتونيكي جزاير قوسي تشكيل شده‌اند. تمامي واحدهاي سنگ‌شناسي تحت تاثير محلول‌هاي ماگمايي قليايي با (9-8pH=) و حرارت 226 (در پهنه آرژيليك حد واسط) تا 300 درجه سانتي‌گراد(در رگه‌هاي كوارتز-اپيدوت) در فشار حدود 200 بار متحمل درجاتي از دگرساني شده‌اند و پهنه‌هاي سريسيتيك- آرژيليك حدواسط و پروپيليتيك (كلريتي) را تشكيل داده‌اند (دگرساني فراگيرانتخابي). به‌علاوه حفره‌ها و شكاف‌ها با كاني‌هاي ثانويه‌اي مانند كوارتز، اپيدوت، كلريت و كلسيت (دگرساني غيرفراگير) پرشده‌اند. بررسي تغييرات جرم در سنگ‌هاي پهنه‌هاي دگرساني نشان‌دهنده كاهش جرم در نتيجه دگرساني است كه نرخ آن از دگرساني سريسيتيك به آرژيليك متوسط و تا كلريت فزوني مي‌يابد. تهي‌شدگي شديد از Na2O و غني‌شدگي از CaO در پهنه كلريتي، غني‌شدگي تا 100 درصد ازMgO و تهي‌شدگي شديد از K2O, Na2O در پهنه سريسيتيك و تهي‌شدگي ازK2O ، Na2O، FeO در پهنه آرژيليك حدواسط از شاخص‌هاي كليدي تشخيص پهنه‌هاي دگرساني فسيل هستند.

The volcano-sedimentary complex in the North of Shahrekord, center of Chahar mahal and bakhtiary province as a NW-SE trend belt is located in the central part of the Sanandaj-Sirjan structural zone is composed of volcanics (basalts, andesitic basalts and andesites), subvolcanics (dolerites and microdiorites), volcaniclastics (tuffs, lapilli tuffs, agglomerates, volcanic breccia and tuffites) belong to Upper Jurassic, Middle Kimmerian orogenic phase. These rocks with calc-alkaline to tholeiitic affinity were erupted in a subduction environment as island arc. The above-mentioned lithological unites have been affected by hydrothermal fluids with pH=8-9, T=226?C (in intermediate argillic zone) to 300?C (in quartz-epidote veins) under 200 bar pressure. The secondary minerals have replaced primary rock components (selective pervasive) or have occurred as vein and vesicle fillings (non pervasive). There are three alteration zones in the study area including propylitic (chloritic), sericitic and intermediate argillic based on variety amounts of the chlorite, epidote, clinozoisite, calcite and illite. Vesicles in basalts are filled by chlorite-epidote-clinozoisite-calcite-quartz assemblages too. The investigation of mass changes show that the volcanic rocks have lossed their mass as result of hydrothermal alteration partially in chloritic zone. CaO enrichment and Na2O depletion in chloritic zone, Na2O, K2O depletion and MgO enrichment in sericitic zone, FeO, Na2O, K2O enrichment in intermediate argillic zone are key indices to determination of fossil alteration zones.