پديد آورندگان :
تجمليان، مهديه نويسنده نويسنده مسيول مكاتبات، دانشجوي كارشناسي ارشد مديريت مناطق بياباني، دانشكده منابع طبيعي و كويرشناسي دانشگاه يزد , , ايران نژاد پاريزي، محمد حسين نويسنده استاديار دانشكده منابع طبيعي و كويرشناسي Iran Nezhad Parizi, mohammad hossein , ملكي‌نژاد، حسين نويسنده دانشيار دانشكده منابع طبيعي و كويرشناسي Malekinezhad, hossein , راد، محمد هادي نويسنده مربي پژوهشي مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي استان يزد rad, mohammad hadi , سودايي زاده، حميد نويسنده ,
چكيده فارسي :
شب بوي بياباني يا قلم (bungei Boiss. Fortuynia) يكي از گونه‌هاي مهم مرتعي سازگار در مناطق خشك و نيمه‌خشك است كه در سطح گسترده اي از اين مناطق پراكنش دارد. به منظور بررسي اثر سطوح مختلف تنش خشكي بر برخي ويژگي‌هاي مورفولوژيك اين گياه، آزمايشي در قالب طرح كاملاً تصادفي و با سه تكرار در ايستگاه مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي استان يزد اجرا شد. در اين آزمايش، تيمارهاي رطوبتي شامل تيمار 100، 50 و 25 درصد ظرفيت زراعي اعمال شد. نتايج حاصل نشان داد كه مقدار رطوبت خاك بر ويژگي‌هاي ارتفاع گياه، قطر، حجم تاج پوشش، طول برگ، سطح كل برگ، تعداد و طول انشعابات اصلي و فرعي، نسبت شاخه به برگ، شاخص سطح برگ، وزن خشك اندام هوايي و وزن ريشه داراي تاثير معني داري (01/0P < ) بود. بيشترين ارتفاع گياه، قطر، حجم تاج پوشش به‌ترتيب با ميانگين 33/40 سانتي متر، 16/28 سانتي‌متر، 4/134110 سانتي متر مكعب مربوط به تيمار100 درصد ظرفيت زراعي و كمترين ميزان به ترتيب با 87/28 سانتي متر، 38/12سانتي متر، 6/18656 سانتي متر مكعب به تيمار 25 درصد ظرفيت زراعي مربوط بود. بيشترين نسبت شاخه به برگ مربوط به تيمار50 درصد ظرفيت زراعي با نسبت 86/9 بوده و كمترين ميزان مربوط به تيمار 100 و 25 درصد ظرفيت زراعي با نسبت 5/5 بود. تنش رطوبتي بر صفاتي چون نسبت ريشه به شاخه و ضخامت برگ تاثيرمعني-داري نداشت. به طور كلي نتايج اين تحقيق حاكي از اين مطلب است كه گونه bungei F. با به‌كارگيري برخي مكانيسم هاي دفاعي در برابر تنش خشكي از قبيل كاهش معني دار ارتفاع، قطر و حجم تاج پوشش، تعداد و طول انشعابات اصلي و فرعي، وزن اندام هوايي و در نهايت افزايش نسبت شاخه به برگ قابليت تحمل شرايط خشك را دارا مي باشد. بهره‌برداري از پتانسيل علوفه اي آن و همچنين بهره گيري از ظرفيت زينتي آن مستلزم تامين آب كافي براي رشد مطلوب است.
چكيده لاتين :
Fortuynia bungei Boiss. is one of the most important range plant species that is widely distributed throughout the arid and semi-arid regions. In order to assess the effect of different water stress treatments on some morphological characteristics of F. bungei, an experiment with three replicates in a completely randomized design (CRD) was conducted at the Natural Resources and Agricultural Research Station in Yazd province. The water stress treatments included 100, 50 and 25% of field capacity (FC). The results showed that plant height, crown diameter, canopy cover volume, leaf length, total leaf surface, number and length of main and secondary branches, the branch/leaf ratio, leaf area index (LAI), shoot as well as root dry weight significantly (p < 0.01) were affected by soil moisture content. At 100% FC, maximum plant height, crown diameter and canopy cover (40.33 cm, 28.16 cm, and 134110.4 cm3, respectively) were obtained, whereas the minimum amounts of these three parameters (28.87cm, 12.38cm, and 18656.6 cm3, respectively) were observed at 25% FC. The maximum (9.86) and minimum (5.5) branch/leaf ratio were obtained at the 50% and 100% FC, respectively. Water stress had no significant effect on morphological characteristics such as root/shoot ratio and leaf thickness. In general, these results indicate that F. bungei can tolerate dry conditions by reducing height, crown diameter, canopy cover volume, number and length of branches, shoot dry weight and also by increasing branch/leaf ratio. Nevertheless, sufficient water supplement is required to use its potential for forage production as well as ornamental capacity.
