پديد آورندگان :
فضل نيا، عبدالناصر نويسنده دانشگاه اروميه,دانشكده علوم , , كوزه كولاني، فهيمه نويسنده ,
كليدواژه :
آلكالي تراكي بازالت و تراكي آندزيت , آلكالي لامپروفير , مدل تكتونوماگمايي , ذوب بخشي , مدل سازي ژيوشيميايي
چكيده فارسي :
لامپروفيرهاي كواترنري غرب سلماس همراه با سنگ هاي مرتبط، بر روي رسوبات دشت سيلابي قرار گرفته اند. اين سنگ ها در زون سنندج-سيرجان نزديك مرز زون ماگمايي اروميه-دختر رخنمون يافته اند. همه سنگ هاي كواترنري غرب سلماس ماهيت آلكالن دارند و شامل لامپروفيرهاي كامپتونيتي، لامپروفيرهاي آلايش يافته، آلكالي بازالت، تراكي بازالت و تراكي آندزيت مي شوند. آن ها به صورت منشورهاي بازالتي و اسكوري با بافت پورفيري و گلومروپورفيري گسترش يافته اند. بالا بودن نسبت هاي Lan/Ybn، Lan/Smn و Smn/Ybn، رخداد اسپينل، ديوپسيد و اوژيت، ماهيت آلكالن همه نمونه ها و محاسبات درصد ذوب بخشي بر اساس ضرايب توزيع، بيانگر يك فرآيند ذوب حدود 1 تا 7 درصدي از يك گوشته با تركيب اسپينل لرزوليت است. بر اساس ضرايب توزيع عناصر در كاني هاي مختلف، عناصر ليتوفيل با شعاع يوني بزرگ (LILE) و سرب عمدتاً به وسيله آمفيبل، بيوتيت و كلينوپيروكسن هاي اوژيتي، عناصر خاكي نادر (REEs) به وسيله آمفيبل و كلينوپيروكسن، عناصر نامتحرك با پتانسيل يوني بالا (HFSE) به وسيله آمفيبل و كلينوپيروكسن و كمتر بيوتيت و سري اول فلزات واسطه جدول تناوبي عناصر، بسته به عنصر و سنگ مورد نظر به وسيله بيوتيت، آمفيبل، ارتوپيروكسن، اليوين و كلينوپيروكسن در طول تبلور كنترل مي شده اند.
پس از اتمام فرورانش نيوتتيس به زير ايران مركزي، گسيختگي صفحه اقيانوسي فرو رو در زير زون تصادمي عربي-اوراسيا تحت شرايط درون صفحه اي اتفاق افتاده است. فشار مايل از صفحه عربي و گسترش عملكرد گسل هاي امتداد لغز راستگرد كه با شكست بقاياي پوسته اقيانوسي همراه شدند، باعث برخاستگي حرارتي گوشته و كاهش فشار گرديده و در نتيجه ذوب كاهش فشاري در گوشته رخ داده است. تقدم و تاخر اين فرآيندها باعث شده است تا نمونه هاي مورد مطالعه ماهيت درون صفحه اي با دخالت عناصر فرورانشي را نمايش دهند. مذاب هاي گوشته اي حاصل در امتداد همين سيستم هاي گسلي فوران نموده اند.
چكيده لاتين :
The Quaternary lamprophyres and related rocks from west Salmas are laid on the floodplain
deposits in the border of the Sanandaj-Sirjan and Uromieh-Doukhtar magmatic zones. These
rocks are all alkaline and include mostly camptonitic lamprophyres, contaminated
lamprophyres, basalt, trachy-basalt, and trachy-andesite. The rocks have been croped out as
prismatic and scoria structures with porphyritic and glomeroporphyritic textures. High ratios
of Lan/Ybn, Lan/Smn and Smn/Ybn, occurrence of spinel, augite and diopside, alkaline
characteristic of all samples, and calculations of partial melting based on the distribution
coefficients indicate a melting process about between 1 and 7 percent of a mantle with spinel
lherzolite composition. Based on the partition coefficients of elements in different minerals,
large ionic lithophile elements (LILE), which are mobile, and lead were mostly controlled by
amphibole, biotite, and augitic clinopyroxene, rare earth elements (REEs) by amphibole and
clinopyroxene, high field strength elements (HFSE), which are immobile, by amphibole,
clinopyroxene and biotite (but not a lot), and first series transition metals of periodic table of
elements, depending on which element and rock, by biotite, amphibole, orthopyroxene,
olivine, and clinopyroxene during the crystallization of the magma.
After ceasing of Neotethys subduction beneath Central Iran, slab break off occurred likely in
the remnants of the Neotethys oceanic crust right in the location of the collision zone of
Arabian-Eurasian plates. The process occurred at the within plate setting. Arabian oblique
tectonic pressure to the Eurasian plate and increasing activity of right-lateral strike-slip faults,
which resulted of slab break off the Neotethys remnants, caused thermal doming and decrease
of lithostatic pressure in the mantle, and hence, was developed decompression melting in the
upper mantle. Occurrence of these processes successively led to the rocks show tectonically
within plate characteristic along with interacting of subduction elements. The mantle melts
were erupted along these fault system.
