تخمين توابع فاصله نهاده مرزي و فرامرزي تصادفي براي شركت‌هاي توزيع برق ايران و تعيين عوامل موثر بر كارايي

Estmating the stochastic frontier and metafrontier input distance of electricity distribution companies in Iran and forces affecting on efficiency

تحليل ساختار شركت‌هاي توزيع برق و عوامل موثر بر كارايي همزمان با جداسازي صنعت برق و استقلال و خصوصي‌سازي شركت‌هاي توزيع در ايران به موضوع مهمي تبديل شده است. بدين منظور در اين مقاله، تابع فاصله نهاده ترانسلوگ مرزي تصادفي به روش حداكثر راستنمايي تخمين زده مي‌شود و از داده‌هاي پانل 36 شركت توزيع برق ايران در فاصله سال‌هاي 1388-1381 استفاده مي‌شود تا اثر اصلاح ساختار بر كارايي اين شركت‌ها بررسي شود. نتايج نشان مي‌دهد مدل فرامرزي بر مدل مرزي و تصريح تابعي ترانسلوگ بر كاب-داگلاس ارجحيت دارد. با توجه به چگالي مدار، شركت‌ها به دو گروه 1 و 2 يعني به ترتيب داراي چگالي مدار پايين و بالا تقسيم شده‌اند. در افق كوتاه مدت يا با توجه به مرز گروه‌ها و در افق بلندمدت يا با توجه به فرامرز براي شركت‌هاي توزيع برق، صرفه‌هاي ناشي از تنوع وجود ندارد. افزايش ضريب بار شبكه باعث كاهش كارايي در گروه 1 و در بلندمدت و افزايش كارايي گروه 2 مي‌شود. افزايش سهم مشتريان خانگي از كل مشتريان باعث كاهش كارايي در گروه 2 مي‌شود اما اثر معني‌داري بر كارايي با توجه به فرامرز وكارايي با توجه به مرز گروه 1 نداشته است. اثر سهم طول شبكه زير زميني از كل طول شبكه تنها بر روي كارايي گروه 1 معني‌دار و باعث افزايش كارايي آن مي‌شود. افزايش چگالي مدار باعث افزايش كارايي در كوتاه مدت و بلند‌مدت مي‌شود كه در سطح بالايي معني دار است. در بلند مدت، بازدهي صعودي نسبت به مقياس وجود دارد. در كل خصوصي سازي اثر معني‌داري بركارايي شركت‌ها نداشته است.

Analysis of electricity distribution structure and the forces affecting its efficiency as well as electricity industry decomposition and electricity distribution companies independence and privatization have been very important subjects of study in Iran. In this article, Translog stochastic frontier input distance function estimated by Maximum-Likelihood method and data from 36 electricity distribution companies within 1381-1388 period is used to analyze the structure reformation effect on the efficiency of these companies. The results show that translog function specification is preferred to Cub-Dauglas function specification, and met-afrontier model is preferred to frontier models. In terms of circuit density, companies can be classified into two groups: low-circuit-density (group 1) and high-circuit-density (group 2). In the long-run and short-run horizon of electricity distribution companies, no economic perspective is available. Network load factor increase causes efficiency decrease in the first group and, in the long run, efficiency increase in the second group. Increasing the residential consumer’s share from all consumers lead to an efficiency decrease in group 2 but has an insignificant long -run effect on group 1 efficiency. The share of underground network length only has a significant effect on group 1 efficiency and leads to efficiency increase in this group. Increasing the circuit density leads to an increase of efficiency in the long run and short run, which is highly significant. Generally, in the long run, the return of increase to scale is possible and privatization does not have a significant effect on efficiency.