مسجدسليمان، نخستين نفت‌شهر خاورميانه و تحولات جمعيتي و كالبدي ـ فضايي آن در گذر زمان

Masjed Soleiman, the First Oil City of Middle-East, and its Population and Fabric-Spatial Changes in Time

حيات، تكامل، و زوال شهرها در ادوار مختلف نتيجه تاثير عوامل گوناگون در طول زمان است كه علاوه بر تغيير در تراكم و ماهيت گروه‌‌هاي ساكن در شهر، كالبد و نوع فعاليت‌‌هاي جاري در آن را نيز متحول مي‌كند. شهر مسجدسليمان، اولين شهر نفتي خاورميانه و نخستين شركت‌‌شهر معدني ايران، در طول حيات خود از دوران باستان تاكنون تحت تاثير عوامل مختلف، فراز و نشيب‌‌هايي را پشت سر گذاشته كه فضاي اقتصادي و اجتماعي و همچنين كالبد آن را دست‌خوش تغييرات بسياري كرده است و امروز درگير مشكلات پيچيده كالبدي، اقتصادي، فرهنگي ـ اجتماعي، و زيست‌‌محيطي است. در اين پژوهش كه با روش توصيفي ـ تحليلي و بر مبناي تحليل جغرافياي تاريخي شهر انجام شده‌‌، علاوه ‌بر بررسي عوامل پيدايش و تغييرات شهر در دوره‌‌هاي مختلف، مسجدسليمان در حكم سكونت‌گاهي تاثيرپذير از عوامل برون‌‌زا بررسي شده است كه نتايج آن نشان مي‌‌دهد تقابل فرايندهايي نظير انقطاع برنامه‌‌ريزي شهري و تكيه بر اهداف تك‌‌بعدي اقتصادي با هويت شكل‌‌يافته و تعلق خاطر ساكنان شهر موجب پيچيدگي و تشديد مشكلات شهري در اين سكونت‌گاه شده ‌‌است.