خودكارامدي: مفهومي عملكردي و تاثيرگذار در كنترل ديابت نوع 2

Self-Efficacy: An Efficient Functional Concept in Type 2

مقدمه: خودكارامدي به عنوان يك متغير رواني- اجتماعي در حوزه ديابت، از مواردي است كه مي‌تواند در انواع پيامدهاي اين بيماري به صورت مطلوب يا نامطلوب تاثيرگذار باشد. اين پژوهش با هدف تعيين ميزان خودكارامدي و عوامل موثر بر آن در بيماران مبتلا به ديابت نوع 2 انجام گرفت. روش‌ها: مطالعه توصيفي- تحليلي حاضر در سال 1390 به مدت 4 ماه انجام شد. جامعه مورد مطالعه، بيماران مبتلا به ديابت نوع 2 مراجعه كننده به يكي از مراكز ديابت شهر اصفهان بودند. حجم نمونه 140 نفر و به روش نمونه‌گيري مستمر (متوالي) انتخاب شد. ميزان خودكارامدي بيماران با استفاده از پرسش‌نامه دو قسمتي شامل اطلاعات دموگرافيك و مرتبط با بيماري (12 گويه) و ابزار استاندارد خودكارامدي (8 گويه) بر اساس مقياس ده درجه‌اي ليكرت اندازه‌گيري گرديد. داده‌هاي جمع‌آوري شده با استفاده از نرم‌افزار 5/11SPSS مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. يافته‌ها: ميانگين سني بيماران 82/7 ± 23/53 سال (75-37 سال) و طول مدت بيماري شركت كنندگان در اين مطالعه 63/5 ± 19/7 سال (20-1 سال) گزارش گرديد. ميانگين و انحراف معيار خودكارامدي 27/9 ± 29/36 و ميزان امتياز خودكارامدي بين 19 و 56 متغير بود. در مجموع 6/58 درصد بيماران مبتلا به ديابت داراي خودكارامدي پايين بودند. يافته‌هاي مطالعه نشان داد كه وضعيت تاهل (01/0P ? )، سطح تحصيلات (04/0 = P)، وضعيت سلامتي عمومي فرد از ديدگاه خود (04/0 = P)، طول مدت ابتلا به ديابت (02/0 = P) و HbA1C (02/0 = P) با خودكارامدي ارتباط معني‌داري داشتند؛ به طوري كه افراد متاهل، داراي تحصيلات بيشتر، وضع سلامتي مطلوب و مدت زمان بيشتر ابتلا به ديابت داراي خودكارامدي بالاتري بودند و با افزايش خودكارامدي ميزان HbA1C كاهش يافت. نتيجه‌گيري: با توجه به اين مورد كه خودكارامدي به عنوان يكي از عوامل موثر و كليدي در كنترل ديابت به شمار مي‌رود و اين كه درصد چشمگيري از بيماران مورد مطالعه از امتياز خودكارامدي پاييني برخوردار بودند، ضرورت انجام مداخلات آموزشي با بهره‌گيري از مدل‌هاي آموزش بهداشت و ارتقاي سلامت با تمركز بر سازه خودكارامدي اجتناب ‌ناپذير مي‌نمايد.

Background: Diabetic patients have some difficulties in controlling their disease and integrating it in their life. Self-efficacy is a psychosocial variable in the field of diabetes which can have desirable or undesirable effects on all kinds of disease outcomes. This study aimed to determine self-efficacy and its effective factors among type 2 diabetic patients. Methods: This cross-sectional study was conducted during four months in 2011. Consecutive sampling was used to select 140 patients with type 2 diabetes. A questionnaire including demographic characteristics, health-related questions (12 items) and diabetes self- efficacy scale (8 items) was employed to collect data. All items were scored on a scale of 1 (not at all confident) to 10 (totally confident). Descriptive statistics was used to analyze the collected data in SPSS11.5. Findings: The response rate was 100%. The mean age and diabetes duration were 53.23 ± 7.82 and 53.23 ± 7.82 years, respectively. While the mean score of self-efficacy was 36.29 ± 9.27, 58.6% of the participants had low self-efficacy. In addition, self- efficacy had significant relations with marital status (P ? 0.001), education level (P = 0.04), general health status (P = 0.04), disease duration (P = 0.02), and hemoglobin A1c (HbA1c) level (P = 0.002). Conclusion: Self-efficacy has a key role in diabetes control. However, a high percentage of our participants had low self-efficacy. Therefore, educational interventions using health education and promotion theories focusing on self-efficacy are necessary