پژوهشي پيرامون مباني حق كرامت انسان در منابع احكام

A Research concerning the Principles of the Right for Human Dignity in Sources of Rules

كرامت انسان حداقل در سه حوزه قابل بررسي است: كرامت انساني، كرامت الهي و كرامت عرفي – اجتماعي. در اين مقاله به سبب محدوديت مجال، تنها به بخشي از آنچه مي توان درباره ي كرامت ارايه نمود پرداخته ايم و آن اثبات استدلالي كرامت انساني است. بطور كلي براي تصديق گزاره ها و فرضيه هايي كه در بستر دانش فقه و حقوق اسلامي طرح مي شوند دو روش عمده ي مرتب وجود دارد. روش نخست استفاده از ادله اجتهادي و روش دوم تعيين اصل عملي است. از ديدگاه نگارنده همين دو روش براي اثبات حق كرامت انساني قابل طرح است. يكي پيگيري ادله ي اجتهادي كرامت انساني و ديگري بسنده نمودن به عدم دليل معتبر در موارد مشكوك براي هتك حرمت انسان و در نتيجه نفي حق اهانت به انسان در پرتو ادله فقاهتي است. روش اول حداكثري و روش دوم حداقلي است. در اثر حاضر با استفاده از دو روش مذكور، براي اثبات حق كرامت انساني تلاش نموده ايم. در اين بستر نيز مجال ما بسيار محدود است و به همين دليل تنها به برخي از ادله مي پردازيم و خواننده محترم را به بحث مفصل در مجال هاي گسترده تر وعده مي دهيم.

Human dignity is examinable at least in three fields: human dignity, Divine dignity, and socio-conventional dignity. In this article, due to time limits, we have only dealt with a part of what can be presented about dignity (karamat), i.e., argumentative proof of human dignity. In general, there are two major systematic methods for confirming the propositions and premises mooted in the context of jurisprudence and Islamic law. The first method is using the jurisprudential (ijtahadi) evidences and the second is determining the practical principle. From the viewpoint of the author, these two methods are apt to come up with for proving the human dignity right. One is following up the jurisprudential evidences of human dignity and the other is being content with the lack of valid reason in suspicious instances for human degradation and, as a result, negating the right to degrade humankind in the light of jurisprudential evidences. The first method is maximal and the second is minimal. In the present work, I have tried to prove the right for human dignity with the use of the above two methods. In this context, too, our time is very limited and for this reason we would address only some of the evidences and promise the respected readers a more detailed discussion at a more sufficient length of time in future.