اقبال و ادبار فيلسوفان غربي نسبت به نظريه غايت‌انگاري

Anticipate and turn away of western philosophies with respect to theory of finalism

نظريه غايت انگاري در نزد فيلسوفان پيش از سقراط و حتي در نزد افلاطون به صورت يك مساله جدي و واضح فلسفي مطرح نبوده است، گرچه مي‌توان در آثار آ‌ن‌ها، براي اين نظريه مويداتي يافت. ارسطو به صورت واضح و جدي نظريه غايت انگاري را مطرح كرده و نظريه او تقريباً بلامنازع تا پايان قرون وسطي به حيات خويش ادامه داده و از سوي فيلسوفان مدرسي به ويژه سنت توماس آكوييني مورد حمايت جدي قرار گرفت. بعد از رنسانس فرانسيس بيكن به عنوان پايه‌گذار علم جديد و دكارت به عنوان موسس فلسفه مدرن، گرچه اصل علت غايي را انكار نكردند، اما به صورت بي‌رحمانه‌اي به نظريه غايت انگاري هجمه آوردند و آن را از ورود به عرصه فيزيك و علوم تجربي منع و به حوزه متافيزيك سوق دادند و حتي كندوكاو متافيزيكي درباره‌اي اين نظريه را بي‌ثمر دانستند.

Theory of finalism, among pre Socratics philosophers and even for Plato, has not been on the carpet as a serious and obvious philosophic problem, although we can find a number of confirmers for the theory in their works. Aristotle propounded theory of finalism obviously and seriously, and his theory didnʹt have approximately any competitors until end of middle ages and the scholastic philosophers particularly Thomas Aquinas supported it seriously. After the Renaissance, Although Francis Bacon as the founder of modern science and Descartes as the founder of modern philosophy didnʹt deny final cause, but attacked theory of finalism cruelly and prohibited the arrival of that to field of physics and experiential sciences, and leaded it to realm of metaphysics, and they even supposed that metaphysical research about this theory is futile.