تفكيك قوا؛ روياي تقديس‌شده

Separation of Powers; a sanctified dream

تفكيك قوا، نظريه‌اي است كه در چند سده اخير، به يكي از مشهورترين نظريات مطرح در حوزه انديشه سياسي، تبديل شده است تا جايي كه در كلام و قلم برخي نويسندگان و مترجمان، رنگي از تقدّس به خود گرفته و معياري براي ارزش‌گذاري نظامهاي سياسي قلمداد گرديده است. اين در حالي است كه صرف نظر از چالش‌هاي كاركردي اين نظريه و علي‌رغم تلاشهاي صورت گرفته در تكميل و ترويج آن، همچنان از تناقضات و نواقص تيوريك متعددي، رنج مي‌برد. در نوشتار حاضر، نخست به نقد فهم نادرست تفكيك‌گرايان از قدرت و انسان و پس از آن واكاوي خطاي تاريخي «مونتسكيو» در مدل‌سازي اين نظريه و در نهايت، ناكارآمدي تفكيك قوا در تامين غايات مطلوب نظريه‌پردازان پرداخته شده و تلاش گرديده است، ضرورت پردازش نظريه‌اي جايگزين، مبتني بر انديشه‌هاي بومي و متناسب با اقتضايات حيات نوين جوامع بشري، اثبات گردد.

The theory of separation of powers has changed into one of the most famous theories in the field of political thought during the last few decades to such an extent that, as some writers and translators words and speeches indicate, it has taken a sacred hue and is considered as a criterion for evaluating political systems. However, this theory has many theoretical contradictions and deficiencies, regardless of the functional challenges facing it and inspite of the efforts made to complete and disseminate it. The present research begins with commenting on the separatists’ misconception about power and man, and then discusses the historical mistake which Montesquieu has committed in the modeling of this theory. Finally, the author investigates the inefficiency of separation of powers in order to achieve the theorists’ desired objectives, and to prove that it is necessary to advance an alternative theory based on indigenous thoughts and compatible with the requirements of modern human socities.