نقد و تحليل تعاريف صوفي و تصوف

A Critical Analysis of the Definitions of Sufism and Mysticism

عرفان و تصوف اسلامي يكي از جريان‌هاي مهم فكري و فرهنگي است كه از زمان پيدايش تاكنون تاثيرات فراواني بر فرهنگ ايراني ـ اسلامي و زبان و ادبيات فارسي بر جاي گذاشته است. از اين جهت ضروري است تا ابعاد مختلف اين طريقه فكري و عملي شناخته شود. يكي از راه‌هاي شناخت هدف، موضوع و غايت اين طريقه و پي‌بردن به ابعاد تاريخي، محتوايي و سير تحولات آن بررسي و تحليل تعاريفي است كه مشايخ اين طريقه از صوفي، عارف، تصوف و عرفان ارايه كرده‌اند. اين مقاله بر آن است تا با نقد و بررسي اين تعاريف به شناخت بهتر اين جريان فكري ـ عملي برسد و باعث آشكارشدن زواياي پنهان آن شود تا شناخت بهتري درباب مسايل مربوط به اين جريان به دست دهد. براي رسيدن به اين هدف، ضمن مراجعه به ديدگاه‌هاي بزرگان و پيروان عرفان و تصوف، سعي در ترسيم‌كردن چارچوب فكري و عملي اين طريقه و تبيين ديدگاه صوفيان و عارفان مي‌شود.

Islamic mysticism and Sufism are among important mental and cultural issues which have influenced Islamic – Iranian culture and Persian language and literature profusely. So the various dimensions of this mental and practical school must be revisited. One way to approach the subject and the end of this school as well as the history and content and changes is to examine the definitions which the pioneers and leading Sufis have provided. In this article, we have a critical look at these definitions in order to know this mental- practical school better and to clarify its hidden dimensions of that. To this end, in addition to referring to the leaders and followers of Sufism, their mental and practical framework will be illustrated.