بررسي فقهي خط‌مشي بازتوزيع و نسبت آن با عدالت

Jurisprudential Analysis of Redistribution Policy and Its Relationship with Justice

از جمله موضوعات مورد بحث در خط مشي‌ها و سياست‌هاي كلي و كلان اقتصادي، خط‌مشي «بازتوزيع» است. در اين زمينه، به‌ويژه اين بحث مطرح مي‌شود كه آيا اجراي چنين سياست‌هايي براي عدالت است و به استقرار و بسط آن مدد مي‌رساند، يا بعكس، اتخاذ و اجراي سياست‌هايي مانند سياست بازتوزيع، اساساً ضد عدالت بوده، بر‌‌خلاف آن عمل مي‌كند. ضد عدالت بودن سياست‌هايي همچون بازتوزيع، به‌ويژه در تعارض و نقض آن نسبت به آزادي انسان در حق مالكيت تبيين شده است. در اين نوشتار مي‌كوشيم با تكيه بر آيات و روايات و معارف اسلامي و بهره‌گيري از روش رايج در حوزه‌هاي علميه، كه در اصطلاح روش اجتهادي ناميده مي‌شود و مي‌توان آن را نوعي تحليل اسنادي به‌شمار آورد، نشان دهيم كه اولاً: اسلام طرف‌دار سياست بازتوزيع است و از آن براي ايجاد و بسط عدالت اجتماعي و اقتصادي بهره مي‌گيرد؛ ثانياً: اين سياست، نقض آزادي انسان در اِعمال حق مالكيتش به‌شمار نمي‌آيد.

The policy of "redistribution" is among the issues discussed in the field of general economic policies. In this regard, the question which is particularly discussed is: is the aim of implementing such policies is for justice and does it help its establishment and expansion? Or conversely, adopting and implementing such policies as policy of redistribution is essentially against justice. Anti-justice nature of such policies as policy of redistribution is particularly explained in terms of their contradiction with and violation of manʹs freedom in ownership right. Relying on Quranic verses, traditions and Islamic sciences and using the method common in seminaries which is terminologically called deductive method and can be considered a kind documentary analysis, the present paper seeks prove two points: 1- Islam supports the policy of redistribution and use it to establish and expand social-economic justice; 2- this policy is not considered as a violation of manʹ freedom in enforcing his ownership right