بررسي ايجاد يك بلوك تجاري در كشورهاي منتخب منطقه خاورميانه (كاربرد هم گرايي اقتصادي)

An Analysis for Creation of a Trade Block between Selected Middle-East Countries (An Application of Economic Convergence

بررسي ايجاد يك بلوك تجاري در كشورهاي منتخب منطقه خاورميانه (كاربرد هم گرايي اقتصادي) سميرا متقي* ، بهرام سحابي ** ، افشين متقي *** و بيژن صفوي **** 1391/1/ 1390 تاريخ پذيرش: 23 /3/ تاريخ دريافت: 8 منطقه خاورميانه، به دليل حساسيت هاي استراتژيكي و اقتصادي، از مراكز مورد توجه در جهان است. از مهم ترين علل ايجاد اين حساسيت ها مي توان به ذخاير عظيم نفت اشاره كرد كه ظرفي تهاي اقتصادي منطقه خاورميانه را به نحو چشمگيري افزايش داده است، اما با وجود ظرفيت هاي بالاي اقتصادي، اتحاديه نيرومند قابل قبولي كه سبب هم گرايي تجاري اقتصادي كشورهاي منطقه شود، در خاورميانه وجود ندارد. بنابراين، به نظر م يرسد بررسي ه مگرايي اقتصادي در قالب يك اتحاديه تجاري فرضي در اين منطقه بسيار ثمربخش باشد. ازاين رو، مقاله ،2002 - حاضر با استفاده از يك مدل جاذبه تعميم يافته و در دوره زماني 2009 ضمن بررسي نقش عضويت در بلوك هاي تجاري منطقه در گسترش روابط تجاري كشورهاي منطقه خاورميانه، به واكاوي ايجاد يك اتحاديه فرضي بين تعدادي از كشورهاي منطقه مي پردازد. نتايج حاكي از اين امر هستند كه 1 - در منطقه خاورميانه، كشورهايي كه عضو يك اتحاديه اقتصادي هستند، تمايل كمتري براي تجارت با كشورهاي ديگر را (در منطقه) دارند. 2 - اگر كشورهاي واردكننده و صادركننده منطقه، عضو بلوك اقتصادي فرضي شوند، تجارت بين كشورهاي منطقه كاهش م ييابد كه اين موضوع ب هطور اساسي به مفهوم عدم كارايي تشكيل يك بلوك اقتصادي در منطقه مورد بررسي است. .samira.motaghi@gmail.com : * دانشجوي دكتراي اقتصاد (گرايش سلامت) دانشگاه تربيت مدرس، پست الكترونيكي .bsahabi56@gmail.com : ** عضو هيات علمي دانشگاه تربيت مدرس، علوم اقتصادي، پست الكترونيكي .afshin_mottaghi@yahoo.com : *** عضو هيات علمي دانشگاه خوارزمي (نربيت معلم)، جغرافياي سياسي، پست الكترونيكي .b-safavi@yahoo.com : **** دكتراي اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامي، پست الكترونيكي 176 فصلنامه پژوهشنامه اقتصادي (رويكرد اسلامي- ايراني) سال دوازدهم شماره 47 .F02 , F15 , F1:JEL طبقه بندي كليدواژه ها: خاورميانه، هم گرايي منطقه اي، مدل جاذبه.

An Analysis for Creation of a Trade Block between Selected Middle-East Countries (An Application of Economic Convergence) Samira Motaghi Bahram Sahabi Afshin Mottaghi Bijan Safavi Received: 29 May 2011 Accepted: 11 Apr 2012 Middle East is one of the important regions in the world and this importance is strategic because of matters such as the volume of oil reserves and its production in this region. But there is a visible lack of an intensive Regional Trade Agreement in the region that if existed, could give rise to economic convergence between the countries of the region. So it seems useful to examine the effects of creating a hypothetical economic agreement in Middle East. For this purpose, this paper is an attempt to analyze the consequences of membership in a regional trade agreement on trade flows between the countries of this region. The model used is an extended version of the Gravity model and the data was compiled across a number countries in Middle East over 2002-2009. The findings demonstrate that the creation of a Trade Block in Middle East region would be ineffective. JEL Classification: F02, F15, F1 Key words: Middle East, Regional Convergence, Gravity Model