برهان امكان و وجوب و نقدهاي كانت و هيوم

The Proof from Contingency and Necessity and Kant,s and Hume,s Criticisms of that Kant, s and Hume,s

برهان صدّيقين به شكلي كه ابن‌سينا آن را نخستين‌بار براي برهان امكان و وجوب به كار برد، از طريق آثار ابن‌رشد و ابن‌ميمون در قرون وسطي، به آثار توماس آكويناس راه يافت. مفاهيم مربوط به اين برهان چنانكه مورد نظر ابن‌سينا بود، در اين آثار منتقل نشد و آشفتگي برهان در فلسفه بعد از رنسانس غرب نيز ادامه يافت. در اين مقاله برهان امكان و وجوب از قرن هفدهم به بعد در تاريخ فلسفه‌ غرب دنبال شده است. مدّعاي مقاله اين است كه لايبنيتس و ولف، برهان را بر مدار امكان احتمالي و نه امكان ماهوي اقامه كرده‌اند و اشكالاتي كه از ناحيه‌ي هيوم و كانت و ديگران بر اين برهان به تقرير آكوييناسي آن اقامه شده، خالي از قوّت نيست. در بخش پاياني، قوّت و قدرت تقرير سينوي برهان در ردّ اشكالاتي كه از قرن هفدهم به بعد نسبت به برهان وارد آمده، اثبات شده است.

The Siddiqin proof as presented by Avicenna for the first time to express the proof from contingency and necessity, entred into the works of Thomas Acquinas through Arerroes and Maimonides in the middle ages. The concepts related to this proof was not conveyed in the works of the above-mentioned authors and this led to a kind of ambiguity in that proof in philosophy after the western Renaissance. This article deals with the proof from contingency and necessity as reflected in western philosophy since the 17th century. The present article claims that Leibniz and Wolff appealed to this proof on the basis of possible Contingency rather than essential Contingency and also the criticisms aimed at its Thomistic account by Hume and Kant, is not devoid of some strength and validity. In the final part of the article, the validity and strength of Avicennan account of the proof are cited and emphasized, so as to reject the criticisms aimed at it since the 17th century onward.